O‗zbekiston aloqa, axborotlashtirish va telekommunikatsion texnologiyalar davlat

Muloqot 
Yaxshi muloqot masofaviy ta‘lim o‘quvchilarini qo‘llab-quvvatlashning 
kalitidir. U quyidagilardan iborat: 

tinglash 

javob berish 

aloqani ta‘minlash 

muloqot vositalaridan unumli foydalanish. 
Bular muloqotning asosiy to‘siqlarini aniqlash va muammolarni o‘quvchilar 
nuqtai nazaridan ko‘rib chiqish qobiliyati orqali muvofiqlashtirilishi kerak. 
“O’zaro hamkorlik, aniqroi shaxslararo hamkorlik o’quvchini qo’llab-
quvvatlashning barcha asosiy nazariyalariga kalitdir, chunki bu o’quvchilar 
o’zlarini ifodalamochi bo’lgan sharoitlarda ularning ehtiyojlarini qondirish 
yo’lidir.” 
Tinglash malakalari o‘quvchining ovozini yeshitganingizda yoki yozma 
muloqotda o‘quvchining xabarini o‘qiganingizda muhimdir. T‘yutor aniq, batafsil 
va aniq ifodalanmagan xatlarni talqin qilishi kerak. Masalan, o‘quvchi ―men bu 
formuladan to‘g‘ri foydalanayotganimga ishonchim komil emas‖ deydigan 
o‘quvchi ochiqchasiga formulaning izohini va yashirincha bu uning qobiliyati 
doirasida ekaniga ishontirib dalda berishni so‘rashi mumkin. Siz tushuntirish, 
oydinlashtirish va tasdiqlash orqali o‘quvchining xatini tushunganingizni 
tasdiqlashingiz mumkin. Keyin ikki darajada javob qilishingiz zarur bo‘lishi 
mumkin: 

---


ochiqchasiga 
ifodalangan 
savolga: 
―Bu formulani qanday 
qo‘llanilishining esa izohi mana bunday bo‘ladi‖ 

yashirincha ifodalangan savolga: ―Birinchi ikkita formulani allaachon 
muvaffaqiyatli ravishda qo‘llaganingiz tufayli ishonchim komilki, olganini ham 
uddalay olasiz.‖ 
Yaxshi t‘yutor o‘quvchilarning muammolarini yoki savollarini o‘z vaqtida va 
ijodiy ravishda ko‘rib chiqadi. O‘quvchilar aks olda t‘yutoriga taqdim yetish 
uchun ―etarlicha muhim emas‖ deb o‘ylashi mumkin bo‘lgan savol va 
muammolarni ko‘tarib chiqa olishiga ishonishi uchun aloqa muntazam va qo‘llab-
quvvatlovchi bo‘lishi kerak. 
“Mohiyatan t’yutorlar bilan bo’lgan har qanday aloqa o’ziga ishonch va 
biron xatti-harakatga undashni hosil qilishi lozimdek tuyuladi va muntazam 
ravishda dastur nazorati sifatida xizmat qiladi. Bu orqali o’quvchilar hali ham 
to’g’ri yo’nalishda ekanligiga o’zlarini ishontira oladilar. 
Masofadan o‘qish haqida savol-javob qilingan o‘quvchilar ular bilan 
bog‘langan odam ular yoki kurs bilan tanish bo‘lmagan biror kishi emas, balki 
t‘yutor bo‘lgani muhim ekanini ta‘kidladilar. quyida ikki o‘quvchining fikr-
mulohazalari keltiriladi: 
“T’yutorim bilan aloqa menga dalda berishda va haqiqiy suhbatdosh 
topishimda ancha yordam berdi.” 
“T’yutorimdan jo’rofiy jihatdan juda uzo bo’lganim uchun u men bilan 
bolanib, o’qishim bilan qiziqqani yaxshi bo’ldi deb o’yladim. Men juda hayron 
bo’ldim va har qanday keyingi savol-javoblar o’zaro hurmat asosida olib 
borilishiga ishonchim komil bo’ldi.” 
Muloqot usullari masofadan o‘qitish tizimi t‘yutori uchun muhim ko‘mak 
beruvchi vositadir. Ulardan unumli foydalana olish masofadan o‘qitish tizimi 
t‘yutorlaridan xatni to‘g‘ri yetkazish usulini tanlay olishi va eng yaxshi usuldan 
foydalangan olda xatlarni yoza olish maqsadida masofa va texnologiya ta‘sirlarini 
tushunishini talab qiladi. Masalan, batafsil ma‘lumotni telefondagidan ko‘ra yozma 
holda yetkazish afzalroq, chunki bu holda o‘quvchi keyinroq yozma xatga 

---

murojaat qila oladi va telefondagi suhbat davomida ko‘p ma‘lumotlarni yozib 
olishga harakat qilish shart bo‘lmaydi. qo‘llab-quvvatlash maqsadida o‘quvchilar 
bilan muloqot qilishda eng keng foydalaniladigan vositalar bu yozma materiallar, 
telefon, elektron pochta va komp‘yuterda konferentsiya o‘tkazish. Biroq agar 
o‘quvchilar birinchi marta komp‘yuter texnologiyasidan foydalanayotgan bo‘lsalar, 
ular muloqot vositalarisiz olmasliklari uchun ularga chop etilgan kurs materiallari 
va dastlabki yo‘riqnomalarni ham taqdim yetish tavsiya etiladi.