O’zbekistan respublikasi joqari ha’m orta arnawli bilimlendiriw ministirligi samarqand veterinariya medicina instituti no’kis filiali

O’ZBEKISTAN RESPUBLIKASI JOQARI HA’M ORTA ARNAWLI BILIMLENDIRIW MINISTIRLIGI

SAMARQAND VETERINARIYA MEDICINA INSTITUTI NO’KIS FILIALI



Zooinjeneriya ( jilqishiliq ha’m tu’yeshilik) jo’nelisi

1-kurs talabasi 209-gruppa studenti Joldashova Jasmina

MIKROBIOLOGIYA

PA’NINEN

O’Z BETINSHE JUMISI

Tema: Listerioz qozg'atiwshisi ha'm laboratoriya diagnozi

Orinladi : Joldashova. J

Qabil qildi : Bazarbaeva. D

NO’KIS-2021

Reje:

I. Kirisiw

II. Tiykarg’i bo’lim

2.1. Listerioz keselligin qo’zgatiwshisi epizootologiyasi

2.2. Listerioz keselligi klinikasi haywanlarda keshiwi

III. Juwmaqlawshi bo’lim

IV. Paydalanilg’an a’debiyatlar




Kirisiw

Listeria monocytogenes bakteriyası qozǵatatuǵın adam hám haywanlarda juqpalı kesellik. Bul infektsiyanıń qozǵawtıwshısı dárekleriniń túrli-tumanlıǵı, onıń juǵıw jollıq hám faktorları, klinikalıq kórinislerdiń polimorfizmi, joqarı ólim kórsetkishleri menen xarakterlenedi. Mámleketler hám regionlarǵa qaray hár jılı million kisige 0, 1 den 10 ǵa shekem bolǵan jaǵdaylar tuwrı keledi. Listeriozning qozǵawtıwshısı Listeria monocytogenes bakteriyası tábiyaatda keń tarqalǵan. Al tapıraqta, suwda, ósimliklerde hám birpara haywanlardıń iplaslarında bolıwı múmkin hám azıq-túlik ónimlerin pataslantirishi múmkin. Baslanǵısh infektsiyanıń tiykarǵı mexanizmi - kóp muǵdardaǵı Listeriyani óz ishine alǵan pataslanǵan awqatlardı tutınıw qılıw. MPA-de ol shıq tamshıları formasında kishi koloniyalar payda etedi, MPB ósiwdiń birinshi kúninde bultlı boladı. Listeriyalar ózgeriwshen: etiwtiriw temperaturasınıń ózgeriwi mikrob kletkaları forması hám flagella sanınıń ózgeriwine alıp keledi ; faktorlar tásiri astında (penitsillin hám basqalar ) L formaları payda boladı ; ultrafioletoviy nurlar tásirinde radioga shıdamlı mutantlar payda boladı hám streptomitsin tásirinde - streptomitsinga shıdamlı mutantlar; qattı halda o'stirilgandaÁtirap ortalıqta S-forma koloniyalarining R-formaǵa aylanıwı júz boladı. Patogenlar 14 somatik zatqa iye. (I-XIV) hám 4 flagellar antigenlari (A, B, C, D). 2 serologik bar. antigen tárepinen parq etiwshi listeriyalarni birlestiruvchi gruppalar. Olar arnawlı antibiotik óndiriske ılayıq. zatlar - monotsinlar. Listeria bakteriofaglari da tabılǵan. Listeriyalar sırtqı ortalıqta turaqlı, topıraqta, suwda, ósimliklerde uzaq waqıt saqlanıp qaladı. Ulıwma dezinfektsiyalovchi qurallar olardı demde zıyansizlentiredi. Patogenlar aq tıshqanlar, qoyanlar, teńiz cho'chqalari hám sahra piyazları ushın patogen esaplanadı. Listerioz-haywanlar hám adamlardıń juqpalı keselligi, haywanlar ushın nerv sistemasınıń zaqım aliwi, septik. hádiyseler, abort hám mastit. L. haywanlar dúnyanıń 50 mámleketinde, L. dagi ólim 47% ni, keselliktiń asabiy formalarında bolsa 98-100% ni quraydı. Etiologiya. Keselliktiń qozǵawtıwshısı - listeriya (Listeria monocytogenes) - kishi gramm oń tayaqsha formasındaǵı bakteriyası, kólemi 0, 5-2 X 0, 3-0, 5 mikron, qırları domalaq (1-súwret), sporalar hám kapsulalar payda etmeydi, jıldam ; qálegen aerob, dástúriy azıqta ósedi.pH 7. 2-7. 4 dárejesindegi ortalıq Listeriya oraylıq nerv sistemasına zálel etkazadi hám menińit hám ensefalitga alıp keliwi múmkin [3]. Listerioz ólimge alıp keliwi múmkin [. Kesellik adamlardıń ayırım gruppalarına eń bayqaǵısh. Bul hámledar hayallar, jańa tuwǵan bópeler, ǵarrılar hám immuniteti hálsiz adamlar.