O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘RÒa maxsus

Patma chaboq (abramis brama) — O‘rta Osiyo baliqlarining bir turi, karpsimonlar oilasiga mansub. Yevropaning kattagina qismida, O‘rta Osiyoda esa Orol dengizi, Sirdaryo, Amudaryo, Zarafshon daryosida tarqalgan, Issiqko‘l, Balxash ko‘li va suv omborlarida ko‘paytirilgan. Bu baliq tinch oqadigan va oqmay- digan suvlarda yashaydi, sho‘r suvga chidamli. Shuning uchun sho‘r suvli Kaspiy va Orol dengizlarida, chuchuk suvli daryo va ko‘llarda ham yashayveradi. Dengiz va katta ko‘llarda bu baliq qirg‘oqdan uzoqda ham ko‘p uchraydi. Qirg‘oqda yashaydiganlari mayda, ingichka va rangi biroz qoramtir, ochiq suvda yashay- diganlari esa ularga nisbatan katta va yo‘g‘on bo‘ladi.
Bu baliqning tanasi yapaloq, kichkina, yelkasi bukri, qorni- dagi pushtagi tangachasiz. Dumosti suzgichi ancha uzun, tanasi katta va zich o‘rnashgan tangachalar bilan qoplangan. Orqasi qo- ramtir, yon tomonning ustki qismi sarg‘ish, pastki qismi va qorni kumush rangda. Qisqichbaqa, chuvalchang, molluskalar kabi turli umurtqasiz hayvonlar bilan oziqlanadi.


18-rasm. Patma chaboq.
Patma chaboq 4 yoshida voyaga yetadi. Uvuldirig‘ini may oyida, suv isigan paytda tashlaydi. Urchish vaqtida ertalab suv yuzida qornini tepaga qilib, suvni sekin chapillatib yuradi. Ser- pusht baliq — 400 mingtacha uvuldiriq tashlaydi. Òuxumdan lichinkasi 3—4 kunda chiqadi.
Yevropaning ba’zi bir ko‘llarida uzunligi 50 santimetr. Og‘irligi 6 kilogrammgacha bo‘lganlari uchraydi. O‘rta Osiyoda yashay- diganlarining eng kattasi 40 santimetr, og‘irligi 1,5 kilogrammcha bo‘ladi, xolos.
Azaldan ko‘p ovlanadigan baliq hisoblanadi. U qirg‘oqqa yaqinlashib kelayotgan vaqtda to‘r bilan tutiladi. Ayniqsa, dud- langan go‘shti juda mazali, har yili Orol dengizida bir necha o‘n minglab sentner ovlanadi.