O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘RÒa maxsus

Suzgich pufagining yallig‘lanishi yoki aerotsistit — bu chuchuk suvdagi baliqlarning yuqumli kasalligi bo‘lib, kasallik suzgich pufagi yallig‘lanishining o‘ziga xosligi va parenximatoz organlarida chuqur patologik jarayonlarning kechishi bilan xarakterlanadi.
Bu kasallik baliqlarning ommaviy kasalligi sifatida 1962-yilda ma’lum bo‘ldi va G‘arbiy va Sharqiy Yevropa davlatlarida (Avstriya, Vengriya, Polsha, Chexiya, Slovakiya, Germaniya) va Rossiyada qayd etilgan. Kasallik sun’iy suv havzalarida baliq yetishtira- yotgan baliqchilik xo‘jaliklariga katta iqtisodiy zarar yetkazadi. Bir yoshgacha bo‘lgan kasal baliqlarning o‘limi 39—40 % ga, ba’zan esa 90% gacha (ko‘pincha qish oylarida) yetadi. Òovarlik baliqlarning esa 50 % i nobud bo‘ladi. Bundan tashqari, kasal baliqlarning tana og‘irligi keskin pasayadi, iste’molga yaroqsizligi tufayli brak qilinadi.
Etiologiyasi. Kasallikning etiologiyasi hanuzgacha aniq emas. Bir qancha fikr-mulohaza, teoriyalar mavjud. Ayrim mualliflar- ning bildirishicha, kasallikning kelib chiqish sababi ularni to‘- yimsiz oziqalar bilan boqishi, karp turidagi baliqlar o‘stirish biotexnologiyasining buzilishi va bakterial mikrofloraning turli- tumanligidandir.
Nemis tadqiqotchilari (R.A. Bachman, W.Ahne) karp turidagi kasal baliqlarning suzgich pufagi va bosh miyasidan (o‘tkir oqimida) virusni ajratib olganliklari to‘g‘risida ma’lumot bera- dilar. Biroq tajribada tabiiy ravishda suzgich pufagining yal- lig‘lanishida kuzatiladigan manzara qayd etilmagan. Shuning uchun ham bu kasallikni virus tabiatli kasalliklar qatoriga kiritish mum- kin emas. Lekin bir vaqtning o‘zida epizootologik tajribalarda uning (VPP) yuqumli kasallik ekanligi isbotlangan. Chunki bu kasallik baliqlarni tashish, ko‘chirish jarayonida, sog‘lom baliq- larning kasallikka nosog‘lom bo‘lgan suv hovuzlarida yoki sog‘lom baliqlar kasallari bilan birgalikda saqlanganida, shuningdek, no- sog‘lom suv havzalarining suvlari orqali o‘tishi aniqlangan.