O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘RÒa maxsus òA’lim vazirligi o‘RÒa maxsus, kasb-hunar òA’limi markazi

Axborot  resurslarining  elektron  shakllari
Oxirgi  paytda  kutubxonalar,  muzeylar,  arxivlar,  axborot
markazlari  fondiga  turli  xil  ko‘rinishlarda,  CD-ROM  va
disketlarda, boshqa axborot tashuvchi materiallarda elektron baza,
ma’lumotlar  banki  olina  boshlandi.  Ma’lumotlar  bazasi —
axborotni  avtomatlashgan  ko‘rinishda  olishga,  qayta  ishlashga
mo‘ljallangan mashinada o‘qish uchun moslashtirilgan va qo‘yilgan
maqsadga  xizmat  qiluvchi  ma’lumotlar  yig‘indisi.  Ma’lumotlar
banki — axborotni qidirish, saqlash, qayta ishlashga mo‘ljallangan
bir necha ma’lumotlar bazasidan iborat avtomatlashgan axborot
tizimi. Amaliyotda turli xil ma’lumotlar bazasi qo‘llaniladi, ular:
hujjatli — bunda  bibliografik  yozuvlar,  axborot  matni  beriladi;
bibliografik — faqat  bibliografik  tavsif  yozuvlaridan  iborat;
referativ — bunda  axborot  bibliografik  ma’lumotlar,  referat  va
annotatsiya ko‘rinishida beriladi; to‘la matnli — axborot hujjatning
to‘la  matnini  yoki  ma’lum  bir  qismini  yoritish  bilan  beriladi;
tabiiy matnli — axborot jonli tabiiy tilda boshqa yozuvlar, parchalar
bilan bog‘liq holda beriladi; birinchi darajali hujjatlar bazasi yoki
faktografik — olingan sohaga oid axborotlarning ma’lumotlar bazasi.
Ma’lumotlar bazasida eng muhim narsa maqsadli dasturiy ta’minot
va doimiy yangilab borishdan iborat.
Kitob palatalari davlat bibliografiyasining to‘la ma’lumotlar
banki  yaratilmoqda.  Unda  adabiyotlar  haqida  to‘la  bibliografik
axborot  belgilangan  qoidaga  ko‘ra  to‘plab  borilmoqda.  Res-
publikamizda ham nashr etilayotgan adabiyotlarning hamma turlari,
shakllari  an’anaviy  solnomalar  elektron  ko‘rinishda  tayyorlab

---

59
borilmoqda.  Ko‘pgina  kutubxonalar  esa  adabiyotlarning  to‘la
matnini yig‘ib, saqlash ishlarini boshladi, unda Davlat qonunlari,
me’yoriy  hujjatlar,  badiiy  asarlar,  maxsus  adabiyotlar,  oliy
o‘quv yurti kutubxonalarida professor-o‘qituvchilarning ma’ruza
matnlari,  darsliklari,  o‘quv  qo‘llanmalarining  matnlari,  ilmiy
maqolalari, ilmiy to‘plam materiallari, avtoreferatlar, talabalarning
bitiruv-malakaviy  ishlari,  predmetlar  yuzasidan  dasturlarning
matnlarini  to‘plash  ishlari  olib  borilmoqda.