O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘RÒa maxsus òA’lim vazirligi o‘RÒa maxsus, kasb-hunar òA’limi markazi

Asarlarga  ta’rif  berish.  Bunda,  bibliograf  har  bir  asardagi
eng muhim jihatni, ichki mantiqni bera olishi zarur. Shu mavzuga
oid  boshqa  asarlar  bilan  muqoyasa  qila  olish  mahoratiga  ega
bo‘lishi  talab  etiladi.  Avval  asarning  bibliografik  elementlari —
muallifi,  sarlavhasi,  chiqish  ma’lumotlari,  agar  maqola  bo‘lsa,

---

181
manbasi  aytib  o‘tiladi,  lekin  o‘qib  berilmaydi.  Keyin  asardagi
asosiy jihatlar ochib beriladi. Sharhda bog‘lovchi matnlar majburiy
element hisoblanadi, bu sharhni bibliograf mehnatining natijasi —
mustaqil asar sifatida ko‘rsata olish uchun zarur. Unda muallifning
mashhurlik  darajasi,  asarning  badiiy  qimmati,  ilmiy  ahamiyati
haqida gapiriladi. Bog‘lovchi matn sifatida hikoyaning o‘zi ham
xizmat qilishi mumkin. Axborotning turli-tumanligini ta’minlash
uchun ba’zan asar qahramonlarining taqdiri, unga bog‘liq hayotiy
faktlar,  voqealar,  asarning  yozilish  tarixi,  nashr  haqida  ma’lu-
motlar  keltiriladi.
Sharh  matniga  adabiy  ishlov  berish  sharhni  tayyorlashning
yakuniy qismi bo‘lib, kamchiliklar to‘ldiriladi, xatolar tuzatiladi.
Og‘zaki bibliografik obzorni o‘tkazishda quyidagi talablarga e’tiborni
qaratish lozim: matn o‘qib berilmaydi, asardan o‘qib beriladigan
fikrlar,  parchalar  avvaldan  xatcho‘plar  yordamida  belgilab
qo‘yiladi, bibliografik ma’lumotlar aniq va tushunarli aytib beriladi,
kutubxonachining  o‘ziga  notanish,  tushunarsiz  so‘zlar  ishlatil-
maydi,  hikoya  ravon,  tushunarli,  nutq  madaniyati  qoidalariga
amal qilgan holda, to‘g‘ri talaffuz va ohang bilan so‘zlab beriladi.
Sharhni olib borayotgan shaxs auditoriyaning o‘ziga munosabatini,
hikoyaning  ularga  ta’sirini  kuzatib  borishi  kerak.