O’zbеkicton rеspublikasi

 
 
 
Ақл сифатлари характеристикаси 
Фикрий масалаларни ҳал этиш вақтида шаблонлик-бар 
қолипда фикрлаш тўсиғини енгиб ўтиш. 
 
1.Болаликдан бошлаб дўст бўлган икки киши учрашиб қолишди ва улар ўртасида 
шундай сухбат бўлиб ўтди: 
-Мен сени неча йиллардан бери кўрмаган эдим ва сенинг хақингда ҳеч гап 
эшитмаган эдим. 

---

15 
-Мен эса қиз кўрдим. 
-Исмини нима қуйдинг? 
-Онасининг исмини қуйдим. 
-Леночка неча ёшга кирди? 
Сухбатдоши қизнинг исмини қаёқдан билди? 
2.Икки киши дарё соҳилига келди. Қумлоқ соҳилда бир қайиқ бўлиб, унга фақат бир киши 
сиғар эди. Йўловчиларнинг иккаласи ҳам шу қайиқда дарёдан утишди ва ўз йулларини 
давом эттиришди. Бу ишни улар қандай қилиб бажаришди? 
3.Қаламни қогоздан ўзмаган холда қандай қилиб, квадратнинг тўртта нуқтасини учта 
туғри чизиқ билан кесиб ўтиш ва яна дастлабки жойга қайтиб келиши мумкин? 
Жавоб. Бу ерда нуқталар билан чегаралаб қуйилган фазодан ташқарига чиқиш 
мумкин эмас, деган шаблон-бир қолипдаги тушунчадан воз кечиб масалани худди расмда 
курсатилганидек ҳал этиш лозим.
Мазкур масалаларни ҳал этиш жараёнларни таҳлил қилиш вақтида қуйидагилар 
фикрлашдаги бир қолипга тушиб қолган-шаблон тушунчаларни енгиб ўтишнинг асосий, 
муҳим шарти эканлигини алоҳида таъкидлаб ўтиш керак: 
Масалани ҳал этишга бир вақтнинг ўзида турлди томонлардан ёндошиш 
(тафаккурни ривожлантириш) лозим; 
Масала таркибига қўшимча шартлар киритмасдан (аниқлик киритмасдан ва ақллилик 
қилмай) фақат масала шартида мавжуд бўлган барча холатларни тўла хисобга олиш зарур; 
масалани ўал этишга янгича нуқтаи назардан (танқидий қараб ва ақл-идрок 
теранлигини ишга солиб) ёндашишга ҳаракат қилиш керак.