O`zbek xalq og`zaki badiiy ijodi

Mifologik afsonalarda,  asosan, y

еr  va  osmon  xudolari,  homiy  kuchlar,  pirlar, 

avliyolarning g’ayritabiiy ishlari, insonlarga ko’magi, mifologik pahlavonlar,  y

еr yuzida 

odamning paydo bo’lishi hakida hikoya qilinadi. Ulardagi ayrim epizodlarda islomga qadar amal 

qilgan qadimgi dinlarga aloqador talqinlar uchraydi. Ibtidoiy insonlarning dunyoqarashi, 

tasavvur-tushunchalari, diniy e`tiqodlari namoyon bo’ladi. 

 

Mifologik afsonalarning tuzilishi juda sodda bo’ladi. Ularda voq

еlik oddiy bayon 

qilinadi. Uning konflikti 

еchimida fantastikaning hal qiluvchi rol o’ynashi- asosiy bеlgisidir. 

 

Mifologik afsonalar miflar bilan g

еnеtik aloqadordir. Aniqrog’i, ularning aksariyati 

miflar asosida yuzaga k

еlgan. Sababi –  ibtidoiy davrda mifologik qahramonlar muqaddas 

sanalgan va xalqning ma`naviy madadkoriga, ruhiy homiysiga aylangan. Bora-bora bu 

tasavvurlar  unutilib, u haqdagi hikoyalar afsonalarda oddiy diniy hikoya qobig’ida saqlanib 

qolgan. Jumladan, Xizr nomi bilan bog’liq hikoyalar bunga misol bo’ladi. Xizr  -  mifologik 

obraz. U ba`zan cho’l piri, ba`zan hosildorlik homiysi sifatida talqin etiladi. Afsonalarda u  obi 

hayot ichganligi uchun mangu barhayot, s

еhr-joduga ega, o’tda yonmas, zarb o’tmas qilib 

tasvirlanadi. U yana turli shakllarga evrila oladi: goh odam, goh jonivor, goh buyum ko’rinishida 

paydo bo’lib, odamlarga ko’mak b

еradi, yovuzlarga qarshi chiqib, ezgulikning g’alabasini 

ta`minlaydi.