O‘zbek tilshunosligi kafedrasi

Tatar tilida
1-shaxs. a^оlьrmьn a^olьrbьz
2-shaxs. a^olьrsьñ a^olьrsьz
3-shaxs. a^olьr a^olьrlar
Oltoy tilida
1-shaxs. kelerim keleribis
2-shaxs. keleriñ kelerig‘er
3-shaxs. keler keler
Turkiy tillarda kelasi zamon fe’lining hududiy chegaralangan va ancha kam ishlatiladigan shakllari ham mavjud bo‘lib, bunday fe’llar fe’l o‘zagiga -achak//-ächäk ko‘rsatkichini qo‘shish hamda birinchi kategoriya affikslarini biriktirish orqali hosil qilinadi. Fe’l o‘zagiga qo‘shiladigan -achak//-ächäk ko‘rsatkichi turkiy tillarda turli fonetik o‘zgarishlarga uchrashi mumkin:
Qum. bar (bormoq)
Birlikda Ko‘plikda
1-shaxs. barachaqman barachaqbїz
2-shaxs. barachaqsañ barachaqsїz
3-shaxs. barachaq barachaqlar
Tatat tilida a^ol (olmoq)
1-shaxs. a^olashрaqmьn a^olashaqbьz
2-shaxs. a^olashaqьñ a^olashaqsьz
3-shaxs. a^olashaq a^olashaqlar
Ozarb. oxu (o‘qimoq)
1-shaxs. oxuyajag‘am oxuyajag‘їx
2-shaxs.oxuyajaxsan oxuyajaksїnїz
3-shaxs. oxuyajaxsan oxuyajakdїrlar

Turk yaz (yozmoq)

1-shaxs. yazajaim yazajaїz
2-shaxs. yazajaksїn yazajaksїnїz
3-shaxs. yazajak yazajaklar
Turkman tilida kelasi zamon fe’llariga xos xarakterli xususiyat shundan iboratki, ushbu tipdagi fe’lning ko‘rsatkichi -jak bo‘lib, shaxs ko‘rsatkichlari, umuman, qo‘llanilmaydi. Chunonchi, yazjak (yozmoqchiman) fe’li, ayni paytda, hamma shaxslarda bir xil qo‘llanilavermaydi: men yazjak (men yozmoqchiman), sen yazjak (sen yozmoqchisan), ol yazjak (u yozmoqchi) kabi.
Ko‘rinib turganidek, kelasi zamon fe’lining hosil qiladigan -achak//-echek ko‘rsatkich bo‘lib, uning kelib chiqishi to‘g‘risida turli fikrlar bor. Ozarbayjon tilida hatto imkoniyat ottenkasini ifodalaydigan ushbu affiks bilan yasalgan otlarga duch kelinadi: yanajak (yoqilg‘i–yonishi mumkin bo‘lgan narsa), yatajak (ko‘rpa-to‘shak) va hokazo.
Turkiy tillarda nimagadir moyillik, havas, qiziqish ma’nolarini anglatadigan -chaq//-chäk affiksi yordamida hosil qilingan otdan yasalgan sifatlar uchraydi: ozarb. utanjak kїz (uyatchan qiz), no‘g‘. maqtanshaq, o‘zb. maqtanchoq, no‘g‘. yerinshek, tat. iränshik (erinchak) kabi.