O‘zbek tilshunosligi kafedrasi «hozirgi o‘zbek tili» fanidan o‘quv- uslubiy majmua

III. O‘zlik olmoshi. Bu olmosh turi «ta’kid», «tegishlilik» ma’nosini anglatadi: Mening o‘zim bilaman. «O‘xshatish» ma’nosi ham matndagi o‘z so‘zi orqali ifodalanadi: Onasining o‘zi. «Umumiylik», «noaniqlik» kabi ma’no - O‘zim. (shunchaki) turdagi gapda ro‘yobga chiqadi.

IV. So‘roq olmoshi shaxs, predmet, belgi, harakatni aniqlash maqsadida ishlatiladi. Ular quyidagiga bo‘linadi:

-shaxsga nisbatan qo‘llanuvchi olmosh ([kim], [kimlar]);

-voqea-hodisa, predmetga nisbatan qo‘llanuvchi olmosh ([nima], [nimalar]);

-belgini aniqlashga qaratilgan olmosh ([qanday], [qanaqa]);

-sabab va maqsadni aniqlashga qaratilgan olmosh ([nega], [nima uchun], [nechuk]);

-miqdorga nisbatan ishlatiluvchi olmosh ([necha], [qancha]);

-harakat-holatga nisbatan qo‘llanuvchi olmosh ([nima qildi], [nima bo‘ldi]);

-o‘rin ma’nosini ifodalovchi so‘roq ([qani], [qaerda]) ;

-payt ma’nosini ifodalovchi so‘roq ([qachon], [qachonga]).

Bunday olmosh faqat so‘rash ma’nocini yuzaga chiqarmaydi, ma’noni bo‘rttirish ([kimki], [nimaki]), ritorik so‘roq (Men sizga nima dedim?!), taajjub (Buning nimasi yomon?!) kabi ma’noni ham ifoda etadi.