O‘zbek tilshunosligi kafedrasi «hozirgi o‘zbek tili» fanidan o‘quv- uslubiy majmua

Ravishning LGM lari

Ravishlar ma’no jihatidan 5 xil bo‘ladi: 1. Holat ravishlari; 2. Miqdor ravishlari; 3. O‘rin ravishlari; 4. Payt ravishlari; 5. Sabab-maqsad ravishlari.

Holat ravishlari ish-harakatning qay holatda bajarilganligini ko‘rsatadi. Savollari qanday?,qay holatda? Masalan, tez, bot, jadal, sekin, asta, qo‘qqisdan, to‘satdan, piyoda, zo‘rg‘a, nomiga(bajarmoq), jim, chindan, astoydil, arang, yayov, yana, qahramonlarcha, mardona, o‘z-o‘zidan, o‘zidan o‘zi, birga, birdan, mardlarcha, nari(dan) beri (bajarmoq), uzoqdan (gapni boshlamoq), bafurja(gaplashmoq).

Holat ravishlari tarkibiga kirgan qo‘qqisdan, to‘satdan, birdaniga, birdan singari ravishlar harakatning kutilmagan paytda tez yuzaga kelganini ifodalaydi. Тo‘satdan ravishi ayrim shevalarda to‘sindan holida ham talaffuz qilinadi. Bunda u dialektal variant sanaladi.

Miqdor ravishlari ish-harakatning miqdoriy darajasini ko‘rsatadi. Savollari: qancha?, qanchalab? Masalan, ko‘p, ancha, mo‘l, bir talay, oz, biroz, kam, sal, picha, qittay, eng, juda, ancha, bisyor, ko‘plab, behad, toza(maqtanmoq), nihoyatda, g‘oyatda, uzoq(taqillatmoq), shuncha, buncha.