O‘zbek tilining sohada qo‘llanilishi” fanidan O‘quv-uslubiy majmua toshkent – 2021

Ish qog‘ozlarini yozishni o‘rganish uchun quyidagilarni bilish zarur:

5. 
   Avvalambor ish qog‘ozining yo‘nalishi va uning tuzilishi bilan e’tibor berib tanishish kerak;
   
6. 
   Hujjat namunasi matnini o‘qigandauning mohiyatini bilishgaharakat qilish, axborot bayoni izchilligiga, xatboshilarning joylashishiga va tininsh belgilarning qo‘yilishiga e’tibor berish kerak;
   
7. 
   Yangi hujjat yozishga kirishganda “e’tibor bering” sarlavhasi ostidagi matn bilan albatta tanishing va unga rioya qiling;
   
8. 
   Notanish so‘zlarning ma’nosini izohli va ruscha-o‘zbekcha lug‘atlardan foydalangan holda aniqlash kerak.
   

Tuzilish o‘rniga ko‘ra:

• 
  ichki hujjatlar - ayni muassasaning o‘zida tuziladigan va shu muassasa ichida foydalaniladigan hujjatlar;
  
• 
  tashqi hujjatlar – boshqa tashkilot yoki ayrim shaxslardan keladigan hujjatlar.
  

Tayyorlanish xususiyati va darajasiga ko‘ra:

• 
  qoralama;
  
• 
  asl nusxa;
  
• 
  ikkinchi nusxa (dublikat);
  
• 
  ko‘chirma.
  

Xizmat mavqeyiga ko‘ra:

• 
  tashkiliy hujjatlar – nizomlar, yo‘riqnomalar, majlis bayonlari, shartnomalar;
  
• 
  farmoyish hujjatlar – buyruq, ko‘rsatma, farmoyish;
  
• 
  ma’lumot–axborot hujjatlar – dalolatnoma, ma’lumotnoma, ariza, tushuntirish xati, hisobot, ishonchnoma, tavsifnoma va sh.k;
  
• 
  xizmat yozishmalari mazmunan xilma – xil bo‘ladi. Ularda muassasa faoliyatining turli masalalari bilan bog‘liq talab, iltimos, taklif, kafolat xati kabilar aks ettiriladi. Shu ma’noda xizmat yozishmalari hujjatlarning yuqorida ko‘rsatilgan har uch guruhi bilan ham aloqador.
  

Hujjatlardan shartnomalar ham murakkab sintaktik qurilishga ega. Uning kirish qismi, alohida bandlarini ko‘rsatuvchi matnlar xatboshilarga ajrathgan bo‘ladi. Bunday xususiyat matnni o‘qishni va tushunishni birmuncha yengilashtiradi.

Hujjatlarda shartli qisqartmalar, turg'un birikmalar ko‘p ishlatiladi. Masalan: harbiy hujjatlarda Oliy Bosh Qo‘mondon, Mudofaa vazirligi, Bosh shtab, Qurolli kuchlar, Harbiy gospital kabhami ko‘rsatish mumkin.


1-topshiriq. Quyida berilgan rasmiy stil namunasi bilan tanishib, uning shakliga e’tibor qiling va o‘zingiz haqingizda bir necha xil ariza yozing.