O‘zbek tilini sohada qo‘llanilishi” fanidan O‘quv-uslubiy majmua toshkent – 2021

11-topshiriq.Gaplarni ko’chiring. Qanday uslubga xosligini ayting.
Kuz! Libosing shohona. Tillarang chehrang, sokin nafasing, xotirjam odiming taftini juda sog’ingan edik. Shuncha zeb-ziynat va latofating manbai ne? Balki yorqin jamoling har kimni o’ziga maftun aylashidadir gap. Yoki sen jamiki go’zalliklar in’ikosi – bekatidirsan. Bir boqishing bog’dagi olmalar yuziga alvon tus beradi. Shuncha qudratni qaydan olasan. Atrofga boqaman. Borliq sen tortiq qilgan sovg’alardan bezak taqish bilan ovora. Saxovating mevasidan hamma, ayniqsa, bobodehqonlar juda shod. Tomosha qilib turib, tin olaman, zavqlanaman. Ochig’i, kuzni nega mahzun fasl deya ta’riflashlarini tushunolmayman… Mana, ko’p kuttirmay, kuz ko’zlarida quvonch yomg’iri paydo bo’ldi: ko’chada turfa ranglardagi yomg’irpo’shlar. Yomg’irni intiq kutganlarning labida tabassum. Ha, oldinda sizu bizni za’faron faslning bundan ham betakror tuhfalari kutyapti.


15-MAVZU. ESSE VA TAQRIZ. MAQOLA VA PREZ-RELIZ YOZISH
1-topshiriq.
Esse va uning tuzilishi
Esse erkin kompozitsiyali uncha katta bo‘lmagan nasriy asardir. Umuman, esse ilmiy yoki publitsistik xarakterdagi ocherkka o‘xshashdir.

Esse – fransuzcha so‘z bo‘lib, asl ma’nosi “urinish”, “sinash”, “ocherk”dir. Esse orqali narsa va hodisalarga yoki shaxsga oid subyektiv fikr bayon qilinadi. Esse falsafiy, tarixiy biografik, publitsistik, adabiy tanqidiy, ilmiy ommabop va sof beleristik xarakterda bo‘ladi. Esse uslubi obrazliligi, ofaristikligi, jonli tilga yaqinliligi bilan ajralib turadi. Mazmuni muayyan sabab yoki masalaga oid tugal tafsilotni yoki aniqlikni talab qilmaydigan individual taassurot va mulohazalardan iborat bo‘ladi.


Mustaqil janr sifatida A.Montel ijodida tarkib topgan. Bu janr G‘arbda oldinroq ishlatilgan bo‘lsa-da, o‘zbek adabiyotida XX-asrning 70-80-yillaridan esse yaratila boshlandi.

ESSE


ilmiy

publitsistik


2-topshiriq.
Talabalarning faqatgina umumiy tushunchalar bilan tanish ekanligi yetarli emas. Talabalar har qanday mavzudagi qarama-qarshi fikrlar va qarashlarni o‘zlashtirishlari, ya’ni ularni tahlil va kerak bo‘lsa tanqid qilib ham o‘rganishlari talab qilinadi. Muhokama va bahs olib borish usullari va ilmiy tarzda o‘z xulosalaringizni taqdim etish yo‘llari muhim ahamiyatga ega.