O‘zbek tilini sohada qo‘llanilishi” fanidan O‘quv-uslubiy majmua denov – 2021

San`atning katta yoʻl chiqish uchun iqtidor, izlanish va mehnatning oʽzigina kifoya qilmaydi. Kishini ilgariga yetaklov “ichki kuch” ham boʻlishi zarur. Ustoz san`atkor Muhammadjon Mirzayev saboqlarini tinglashganim, bastakor Shavkat Mirzayev sinfiga tahsil olganim, bu ikkisining chin ustozlik mehri mendandagi “ichki kuch”ni yillar davomida ulgʻaytira bordi. Ovozning sozlash, talaffuz ustida ishlash, gʻazal matnini qayta-qayta o’qish mazmunini tushuntirishga, so`z tugul har bir harfning aytilish qoidasi amal qilish… ularning bu talabchanligini oʽz samarasini berdi.


9-topshiriq. Berilgan gaplarda nutqning qaysi kommunikativ sifati buzilgan? Ushbu gaplarning to`g`ri variantlarini yozib chiqing.
- Ro`yxatga olish kitobi joriy etildi.
- Avlodlar merosini o`rganamiz.
- Tarbiyachi kitobni xontaxta tortmasiga qo`ydi.
- Hozir o`zbek tili sabog`idan dars o`tamiz.
- Ismi-sharifingiz nima?
- U o`z hadyasini tuhfa etdi.
- Yangi texnologiya iqtisodiy sarf-xarajatlarni ancha tejaydi.
- O`tgan asrning 1920-yili tavallud topgan.
- Korxonaga yangi zamonaviy texnologiya o`rnatildi.
- Turgenev asarlarining hammasi ham juda o`qimishli.


10-topshiriq.“Oʻzbekistoning kelajagi porloq” mavzuida nutq tayyorlang. Frazeologik ibora, maqol, matallardan foydalaning. Nutq ko’tarinki ohangga ega boʻlishi kerak.
11-topshiriq. Matnni o’qing. Biznesda muvaffaqiyatga erishish qonunlarini kichik guruhlarda muhokama qiling. O’z fikrlaringiz asosida esse yozing.
Biznesda muvaffaqiyatga erishish qonunlari.

• 
  Biror bir ishga pul jalb qilishdan avval bu bilan bog’liq shart- sharoitlarni chuqur va har tomonlamao’rganing.
  
• 
  Pul bilan muomala qilishning eng oson usuli – ularniyo’qotishdir.
  
• 
  Agar, Siz ozgina pul yo’qotilishiga yo’l qo’ysangiz, darhol katta pulni hamyo’qotasiz.
  
• 
  Investitsiyalar bo’yicha maslahatlar olishda o’z pullari bilan muomala qilishni biladigan va buni isbot qilgan mutaxassislargagina ishoning.
  
• 
  Pullarni xilma xil turdagi banklarga qo’ysangiz, ularning murakkab foiz tezligida o’sishiga erishasiz va ma’lum vaqt o’tgandan so’ng boyib ketasiz (bunda inflyatsiya kam ta’sir ko’rsatadigan pul birliklari ko’zda tutilayapti).
  
• 
  Murakkab foizning ma’nosi shundan iboratki, pullarni bankka qo’ygandan so’ng, ularga hech qachon tegmasliklozim.
  
• 
  Katta moliyaviy g’alaba yuzlab kichik harakatlar, qurbonlar, tadbirlar evaziga kelib, ularni hech kim ko’rmaydi vabaholamaydi.
  
• 
  Jamg’armangizning yig’ilish jarayonida harakat inertsiyasi vujudga keladi va u Sizni yangi moliyaviy maqsadlar tomonetaklaydi.
  
• 
  Katta yo’lni kichkina qadamlar vositasida bosibo’tiladi.
  
• 
  Qancha ko’p pulni yig’sangiz va saqlay olsangiz, shuncha ko’p pul Sizga kelaboshlaydi.
  
• 
  Pul qilish uchun pullar va g’oyakerak.
  
• 
  Siz qanchalik tezlik bilan moliyaviy mustaqillik tomon harakatlansangiz, u ham Sizga shunchalik tezlik bilanharakatlanadi.
  
• 
  Omadning sakson foyizi sarflagan vaqtingizning oxirgi yigirma foyizidakeladi.
  
• 
  Sotuv bo’lmasa – hech nimabo’lmaydi.
  
• 
  Sotuvlarning sakson foyizi beshinchi marta sotuvga undaganingizdan keyin amalgaoshadi.
  
• 
  Qanchalik yuqori ko’tarilishingiz ko’p jihatdan o’zingiz qaergacha ko’tarilishni istaganingiz bilananiqlanadi.
  
• 
  Agar, tovuqlar bilan birga bo’lsangiz hech qachon burgutdek parvoz qila olmaysiz.
  
• 
  Insoniyatning asosiy talablari shaxsiy, emotsional va moliyaviy mustaqillikdir.
  
• 
  Tavakkalchilik - pul va vaqt jalb qilishning eng asosiy elementi hisoblanadi.
  
• 
  Sotuvchi va oluvchi orasida ishonch hosil bo’lishi muvaffaqiyatli sotuvningasosidir.
  
• 
  Malakali sotuvchilar gapirgandan ko’ra ikki marta ko’prok eshitadilar.
  
• 
  Xaridor Sizni va kompaniyangizni qanday qabul qilgan bo’lsa, uning xaridor sifatidagi xatti-harakati ham xuddi shundaybo’ladi.
  
• 
  Sotuvchining, mahsulotning, o’rovning, yorliqning va reklama materiallarining har bir tashqi elementi xaridorda ma’lum bir taasurotqoldiradi.
  
• 
  Sizning daromadingiz miqdori xaridor Sizni qanday qabul qilishiga bog’liq.
  
• 
  Agar,xaridor Siz uning uchun ishlayotganingizni ko’rsa, Siz eng ko’p pul oladigan sotuvchigaaylanasiz.
  
• 
  Katta daromad oladigan sotuvchilar xaridorlar uchun sotuvchi sifatida emas, balki maslahatchi, yordamchi va do’st sifatidabo’ladilar.
  
• 
  Hamma sotib olishni yaxshi ko’radi, lekin, hech kim unga bir nimani majburlab sotishlariniistamaydi.
  
• 
  Muzokaralarda muvaffaqiyatga erishish ehtimolining sakson foyizi unga qanday tayyorgarlik ko’rganingiz orqalianiqlanadi.
  
• 
  Siz maqsadni qanchalik aniq tasavvur etsangiz, unga shunchalik tez erishasiz.
  
• 
  Hayotingizning sifati Sizning vaqtdan foydalanish bo’yicha aniq va ravshan prioritetlar tanlaganingiz bilananiqlanadi.
  
• 
  Qandaydir yangi narsani boshlash uchun, albatta, eskisi bilan xayrlashishingiz lozim.
  
• 
  Sizning eng qimmatli kapitalingiz – daromad topa olish qobiliyatingizdir.
  
• 
  Mukofot doimo natijaga moskeladi.
  
• 
  Vaqtni boshqarish sizga hayotingizdagi hodisalar ketma-ketligini nazorat qilish imkoniniberadi.
  
• 
  Ba’zi shug’ullanayotgan ishlaringiz sizga boshqalaridan ko’ra ancha ko’proq foyda keltirishimumkin.
  
• 
  Boshqalarga nisbatan tezroq harakat qila olishqobiliyatingiz sizning eng asosiy kapitalingiz bo’lishimumkin.
  
• 
  Barcha narsalarni qilishga hech qachon ham vaqt yetishmaydi, ammo, asosiy narsalarni qilishga doimo yetarli vaqtbo’ladi.
  
• 
  Eng muhim ishni boshlash va tugallay olish qobiliyati sizning ishingiz natijaviyligini aniqlabberadi.
  
• 
  O’z mehnatingiz samaradorligini oshirish uchun doimiy ravishda malakangizni oshirishingizkerak.
  
• 
  Barcha voqea va hodisalar o’z sababiga ega, har bir oqibatning esa o’z sababimavjud.
  
• 
  Agar, biror bir narsa yoki hodisaga chin dildan ishonsangiz, u siz uchun haqiqatgaaylanadi.
  
• 
  Agar, Siz biror bir narsa yoki hodisani komil ishonch bilan kutsangiz, u Siz tomoningizdan amalga oshirilgan bashoratgaaylanadi.
  
• 
  Siz jonli magnitsiz, shuning uchun, ham Siz o’z fikrlaringiz bilan mos bo’lgan insonlarni, holat va hodisalarni hayotingizda uchrataverasiz hamda o’zingizgatortasiz.
  
• 
  Sizning tashqi dunyoingiz ichki dunyoingizga mos va uning xuddi o’zidir, u Sizning fikrlashingiz asosiy ko’rsatkichlariga moskeladi.
  
• 
  Siz o’z hayotingizni qanchalik darajada boshqara olsangiz, shunchalik darajada o’z-o’zingizdanmamnunsiz.
  
• 
  O’zgarishlardan qochib qutulish mumkin emas, umuqarrardir.
  
• 
  Boshqarila olinmaydigan o’zgarishlardan ko’ra, boshqarila olinadigan o’zgarishlar ko’proq muvaffaqiyatlarga olibkeladilar.
  
• 
  Hayotingizni nazorat qilish uchun, avvalo, o’z tafakkuringizni nazorat qila boshlashingizlozim.
  
• 
  Hayot tasodifiy hodisalar zanjiridir vaunda barcha hodisalar faqatgina tasodifiy ravishda yuzberadi.
  
• 
  agar, rejalashtira olmasangiz, Siz muvaffaqiyatsizlikni rejalashtirganbo’lasiz.
  
• 
  Siz o’z hayotingiz va kelajagingiz uchun to’la va batamommas’uldirsiz.
  
• 
  Siz doimo fikr hamda harakat erkinligigaegasiz.
  
• 
  Mas’uliyat o’zingizni va fikringizni to’la nazorat qila olishni uddalashdanboshlanadi.
  
• 
  Hech kim Sizga yordam beraman deb yuguribkelmaydi.
  
• 
  Omadli insonlar hayotning barcha jabhasida aniq maqsadga va faoliyat yo’nalishiga egabo’ladilar.
  
• 
  Siz o’zingizning barcha ijobiy va salbiy xatti-harakatlaringizga to’la javob berasiz va shunga yarasha haqolasiz.
  
• 
  Sizning hayotdan olayotgan mukofotlaringiz Siz tomoningizdan boshqalarga ko’rsatilayotgan xizmatlar qiymatiga to’g’ri proportsionaldir.
  
• 
  Har qanday boylik xizmat ko’rsatish va uni sotishdanboshlanadi.
  
• 
  Agar, Siz o’zingiz olayotgan mukofot miqdorini ko’paytirmoqchi bo’lsangiz, avvalo o’zingiz tomoningizdan ko’rsatilayotgan xizmatlarning soni va sifatini oshirishingizlozim.
  
• 
  Har bir inson xizmat ko’rsatishdan olingan komission to’lov uchun ishlaydi.
  
• 
  Har qanday muvaffaqiyatga ham doimiy mehnat orqalierishiladi.
  
• 
  Har qanday katta muvaffaqiyatga juda uzoq muddat davomidagi intensiv mehnat sababbo’ladi.
  
• 
  Qanchalik intensiv mehnat qilsangiz, shunchalik ko’p omadingizkeladi.
  
• 
  O’rtacha odamga nisbatan ko’proq narsaga erishish uchun unga nisbatan ko’proq va yaxshiroq ishlashingiz kerakbo’ladi.
  
• 
  Agar, Siz hozirgidan ko’ra ko’proq ish bajarsangiz, Sizga hozirgidan ko’proqto’lashadi.
  
• 
  Samarali natijaga puxta tayyorgarlik orqalierishiladi.
  
• 
  Ishda doimiy ravishda xalaqit beradigan muammolarni yaxshilab tahlil qiling va ulardan qutulish yo’llarini o’ylabtoping.
  
• 
  O’ylamasdan qilingan xatti-harakatlar barcha omadsizliklarning sababidir.
  
• 
  Barcha bajaradigan ishlaringizni qilish uchun doimo vaqtetmaydi.
  
• 
  Qat’iy harakatlar va urinishlar bilangina Sizo’zingizning imkoniyatlaringizni yuzaga chiqarishingizmumkin.
  
• 
  Ishda o’z imkoniyatlaringiz cho’qqisiga chiqmoqchi bo’lsangiz,
  

o’z vaqtingizni optimal ravishdataqsimlang.

• 
  Hayotdagi har bir katta o’zgarishga aniq ifodalangan maqsad va ishga sodiqlik sabab bo’ladi.
  
• 
  Qo’rqmasdan dadillik bilan harakat qiling va Sizga ko’zga ko’rinmas kuchlar yordamgakeladi.
  
• 
  Omadsizlik mumkin bo’lmaganday faoliyat ko’rsatsangiz, haqiqatan ham xuddi shundaybo’ladi.
  
• 
  Inson hayotidagi har bir qadam uning miyasida paydo bo’lgan g’oyadan boshlanadi.
  
• 
  Har qanday yo’nalishda yangi g’oyalar o’ylab topish imkoniyatingiz cheksizdir va shuning uchun, ham Sizning potentsialingizcheksizdir.
  
• 
  Inson u ishonishi mumkin bo’lgan va uning tafakkuri his qila oladigan barcha narsalarga erishaoladi.
  
• 
  Dunyoni fikr va ijodiy tafakkur boshqaradi.
  
• 
  Tafakkur dalillardan ko’ramuhimroqdir.
  
• 
  Siz maqsadni aniq va ravshan ko’rib tursangiz hamda unga erishish uchun sobitqadamlik bilan harakat qilsangiz, muvaffaqiyatga erishishingiz tayinbo’ladi.
  
• 
  Agarda, Sizning qattiq mehnatingiz uzoq vaqt davomida bekor ketsa va natija keltirmasa, demak, Siz nimanidir boshqachaqilyapsiz.
  
• 
  Talofat yoki kasod bo’lmoq – amalga oshirilishi mumkin bo’lgan potentsialo’zgarishdir.
  
• 
  Har qanday muvaffaqiyatsizlikning asosida noto’g’ri farazlaryotadi.
  
• 
  Sizning muvaffaqiyatsizliklarga bardosh bera olishingiz - Sizning o’zingizga ishonchingizo’lchamidir.
  
• 
  Hech qachon, hech bir sharoitda, hech ham taslimbo’lmang.
  
• 
  Har qanday biznesning asosi – iste’molchini paydo qilish va uni ushlab turishdir.
  
• 
  Foyda - firma o’z faoliyatini qanday amalga oshirayotganio’lchamidir.
  
• 
  Foyda - biznes yurgizishning narxi va kelajakdagibahosidir.
  
• 
  Tashkilot – iste’molchi qidirish va uni ushlab turishumumiy maqsadida birlashgan insonlarguruhidir.
  
• 
  Iste’molchi har doimhaqdir.
  
• 
  Eng yaxshi xodimlar doimo eng yaxshi kompaniyalardaishlaydilar.
  
• 
  Menejmentning asosiy ahamiyati va roli – iste’molchilarning talablarini qondirish maqsadida inson resurslariga qilingan sarf- xarajatlardan iloji boricha ko’proq nafolishdir.
  
• 
  Iste’molchi doimo o’z maqsadlari yo’lida harakat qiladi va eng yaxshi narsalarni minimal narxlarda sotib olishgaintiladi.
  
• 
  Iste’molchilar talabchan va kechirmaydigan bo’ladilar, ular eng yaxshi xizmat ko’rsatuvchi firmalarni mukofotlaydilar, boshqalarga esa xonavayron bo’lishga imkonberadilar.
  
• 
  “Sifat” tushunchasi o’ziga mahsulot yoki xizmatni ham, ularning sotish usulini ham qamraboladi.
  
• 
  Kompaniyaning foyda miqdori iste’molchilar nuqtai-nazaridan uning mahsulotlari/xizmatlarining sifat darajasi qandayligiga to’g’ri proporsionaldir.
  
• 
  Bor narsalar - eskirib borayotgannarsalardir.
  
• 
  Ertagi kun bugungisidan albatta, farqqiladi.
  
• 
  Yashash uchun doimiy yangilanish va rivojlanish absolyutkerakdir.
  
• 
  Kelajakni bashorat qilishning eng yaxshi usuli – uniyaratishdir.
  
• 
  Biznesdagi har qanday ilgari ketishlar yangilanish tufayli, qandaydir yaxshi, arzon, tezroq, original va samaraliroq narsani bozorga chiqarish natijasida amalgaoshadi.
  
• 
  Har qanday biznes qandaydir miqdordagi asosiy ko’rsatkichlarga ega bo’lib, korxonaning muvaffaqiyati yoki inqirozi o’shalar orqali o’lchanadi.
  
• 
  Har bir inson muvaffaqiyatning kritik ko’rsatkichlariga ega bo’lib, uning kelajagi xuddi o’sha ko’rsatkichlar orqalianiqlanadi.
  
• 
  Erkin bozor – millionlab insonlarning talablarini qondirishning eng samaraliusulidir.
  
• 
  Bozor qanchalik darajada davlat aralashuvidan holi bo’lsa, taklif etilayotgan tovarlar va xizmatlarning soni ham shunchalik ko’p bo’ladi hamda insonlarning hayoti ham shunchalik yaxshibo’ladi.
  
• 
  Raqobat bozorida g’olib bo’lish uchun mahsulot yoki xizmat qandaydir raqobat afzalligiga yoki boshqalaridan keskin farqqa ega bo’lishi kerak bo’lib, u boshqa mahsulot va xizmatlardan ijobiy tarzda ajralib tura olishi kerak.
  
• 
  Har qanday muvaffaqiyatli reklama yoki savdoning asosi – noyob taklifdir.
  
• 
  Kompaniyalar katta sotuv hajmlariga erishish uchun iste’molchilarning konkret guruhlariga yoki tegishli bozor segmentlariga e’tiborni qaratishlarilozim.
  
• 
  Noma’qul bozorga chiqqan, keraksiz mahsulot yoki xizmat taklif qilgan va maqsadga muvofiq bo’lmagan usullar bilan ishlayotgan kompaniyalar kasodga uchraydilar.
  
• 
  Bozorning ideal segmenti - mahsulotingizning raqobatbardosh xususiyatlari eng hayotiy talablarini qondirish mo’ljallangan iste’molchilardaniboratdir.
  
• 
  Agar, Siz mahsulotingizning noyob xususiyatlari tufayli iste`molchilarning talablarini maksimal darajada qondira olsangiz bozordagi muvaffaqiyatga erishdimdeyavering.
  
• 
  Bozorning katta foyda keltiradigan segmentida katta foyda keltiradigan mahsulot va tovarlar bilan chiqish hamda uni maksimal darajada egallash sotuvlardan, investitsiyalardan va aktsiyalardan maksimal daromad olishnita’minlaydi.
  
• 
  Bozor ajoyib ishni, ajoyib tovarni va ajoyib xizmatni ajoyib tarzdamukofotlaydi.
  
• 
  Bozor o’rtacha bajarilgan ishni, sifati yomon mahsulotni va saviyasi past xizmatni qoniqarsiz darajadamukofotlaydi.
  
• 
  Biznesdagi haqiqiy yo’lboshchi har qanday sharoitda ham har bir inson bilan o’zaro munosabatda rostgo’ylik, haqiqatgo’ylik va to’g’rilik bilan ishyuritadi.
  
• 
  Oliy darajadagi yo’lboshchi qiyinchiliklar va omadsizliklarga duch kelganda qat’iylik bilan qarorlar qabul qiladi va shunga mos ravishda harakatqiladi.
  
• 
  Yo’lboshchilar olamni o’zlari istaganday emas, balki u qanday bo’lsa, shundayligicha qabulqiladilar.
  
• 
  Hokimiyatni shunday inson egallaydiki, u kerakli natijalarni olish uchun engsamarali usullarni qo’llayoladi.
  
• 
  Yo’lboshchilar ish boshida bo’lishni juda ham istaydilar, ular kelajakni boshqalardan ko’ra yaxshiroq ko’radilar va shu asosda boshqaruvni amalgaoshiradilar.
  
• 
  Haqiqiy yo’lboshchi har qanday qiyinchilikni yenga olish va har qanday maqsadga erisha olishga juda qattiqishonadi.
  
• 
  Yo’lboshchilar o’zlariga tobe’ bo’lgan insonlarning talablarini, tuyg’ularni hamda intilishlarini tushunadilar vasezadilar.
  
• 
  Biz yashayotgan dunyoda barcha pulga muxtoj aqlli insonlar va pul topish qonunlarini tushungan hamda ularga bo’ysunishga tayyor turganlar uchun yetarli darajadagi pul miqdorimavjud.
  
• 
  Insonlar boy bo’lishga qat’iy qaror qilganliklari tufayligina boylikkaerishadilar.
  
• 
  Insonlar boy bo’lishga qat’iyatlari yetmaganliklari va sustkashliklari tufayligina kambag’aldirlar.
  
• 
  Pul insonlarning mahsulot va xizmatlarga ko’chirilgan mehnatining boshqa insonlarning mahsulot va xizmatlariga almashtirishga imkon beradiganvositachidir.
  
• 
  Pul insonlarning mahsulot va xizmatlarga bergan qiymatining o’lchamidir.
  
• 
  Siz topayotgan pul miqdori boshqalar nuqtai-nazaridan Siz jamiyatga berayotgan foydaningo’lchamidir.
  
• 
  Pul oqibat, sababemas.
  
• 
  Olayotgan pulingizning miqdorini ko’paytirish uchun bajarayotgan ishingizning sifatini oshirishingizkerak.
  
• 
  Pul ko’paytirish uchun kerak bo’lgan eng qiymatli kapital Sizning aqliy qobiliyatingiz, fizik xususiyatlaringiz va pul topa olish qobiliyatingizdir.
  
• 
  Eng qimmatli resurs - buvaqtdir.
  
• 
  Vaqt va pulni yo’qotish yoki investitsiya qilishmumkin.
  
• 
  Pul va vaqtdan foydalanishning eng yaxshi usuli – ularni qo’shimcha mablag’ topa olish uchun sarflashdir.
  
• 
  Har qanday jamiyatdagi muvaffaqiyatli insonlar qarorlar qabul qilishda uzoq muddatlarni hisobga oladilar.
  
• 
  Mukofot olishni kechiktirish – moliyaviy muvaffaqiyatgarovidir.
  
• 
  Hozirgi paytda nimadandir voz kechib, kerakli ishni bajarsangiz, bu Sizning kelajakdagi muvaffaqiyatingizgarovidir.
  
• 
  Agar, inson butun hayoti davomida doimiy ravishda o’z daromadlarining o’n foizini jamg’arma sifatida saqlay olsa, u albatta, moliyaviy mustaqillikkaerishadi.
  
• 
  Sizning moliyaviy kelajagingiz Siz qancha daromad qilayotganingiz bilan emas, balki Sizda qancha mablag’ qolayotgani bilananiqlanadi.
  
• 
  Sarf-xarajatlar doimo daromadga parallel ravishdao’sadi.
  
• 
  Agar, Siz sarf-xarajatlaringiz daromadga nisbatan kamroq o’sishini ta’minlay olsangiz va bundan hosil bo’lgan farqni jamg’arsangiz yoki investitsiya qilsangiz, bir qancha muddatdan so’ng albatta, moliyaviy mustaqillikkaerishasiz.
  
• 
  Moliyaviy mustaqillik stulining to’rt oyog’i bor – harakat, jamg’arma, sug’urta vainvestitsiya.
  
• 
  Kutilmagan hodisalardan batamom himoyalangan bo’lish uchun Siz oddiy xarajatlaringizning besh-olti oylik miqdoriga teng likvid jamg’armaga ega bo’lishingizkerak.
  
• 
  Ko’zda tutilmagan voqea va hodisalardan himoyalanish hamda bu sharoitlarda to’lov qobiliyatiga ega bo’lish uchun Siz sug’urta qildirishingiz lozim.
  
• 
  Sizning asosiy moliyaviy maqsadingiz shunday miqdordagi kapital yig’ish bo’lishi kerakki, bunda investitsiyalar tufayli olayotgan foizlaringiz miqdori ishxonada olayotgan pulingiz miqdoridan sezilarli darajada ko’p bo’lishikerak.