O`zbek tili sintaksis shuxrat sotvoldiyev 33 210 87 88 Sintaktis So

O`ZBEK TILI SINTAKSIS 
SHUXRAT SOTVOLDIYEV 33 210 87 88 
Ergashgan qo’shma gaplar ikki qismdan 
iborat bo
’ladi. Bosh gap 
- Ergash gap - 
Ergash gaplarning quyidagi turlari bor: 
1) Ergashtiruvchi bog’lovchili ergash 
gaplar 
Sabab(chunki, negaki), maqsad(toki),
qiyoslash-
chog’ishtiruv (go’yo, go’yoki,
xuddi) Bu 
bog’lovchilar hol ergash gap 
hosil qiladi va avval bosh gap keyin ergash 
gap keladi.Shart (agar, agarda, 
basharti,mobodo) bu 
bog’lovchi shart 
ergash gap hosil qiladi va ergash gap bosh 
gapdan oldin keladi. 
2) Ko’makchili qurilmalar bilan ergashgan 
gap: Shuning uchun, shu sababli, shu 
tufayli
–
bosh gap tarkibida keladi. Oldin 
ergash keyin bosh gap yoziladi. 
3) Deb so’zi bilan ergashgan gaplar. Deb 
so’zi
o’tgan zamon bilan kelib sabab, 
kelasi zamon bilan kelib(-sin deb) maqsad 
ma’nosini beradi.
Ergash gapda keladi. 
Oldin ergash, keyin bosh gap keladi. 
4) Shart mayli (-sa) bilan ergashgan 
gaplar. 
–
sa 
qo’shimchasi shart va payt 
ma’nosini beradi va
ergash gapda keladi.
Avval ergash, keyin bosh gap yoziladi. 
5) Ko’rsatish olmoshlari bilan ergashgan 
gaplar.Ko’rsatish olmoshi bosh gapda 
keladi va gap 
oxirida bog’lovchi vos
ita 
sifatida 
–
ki yuklamasi ishlatiladi. Avval 
bosh, keyin ergash. 
6
) Nisbiy so’zlar bilan ergashgan gaplar. 
Nisbiy so’zlar bu savol
-javob 
ko’rinishidagi olmoshlar. Bunda so’roq 
olmoshlari ergash gapda, javob olmoshlari 
bosh gapda keladi. O’rtada –
sa 
qo’shimchasi bog’lovchi vosita bo’ladi.
Oldin ergash keyin bosh gap keladi.