O’zbek tili darslarida yordamchi so’zlarning o’qitilishi

va
bog’lovchisi o'rnida 
-u(-yu)
yuklamasi 
ham uyushgan bo'laklar, ayrim gaplar orasida kelib, biriktiruvchi bog'lovchi 
vazifasida ishlatiladi. Bu holda ular orasidagi bog'lanish juda mustahkam 
bo'ladi
20
”. Shuningdek, quyidagicha fikrlar ham uchraydi: Takroriy 
bog'lovchilarning bir qismi esa, faqat takrorlangandagina bog'lovchi sanaladi, 
yakka qo'llanganda esa o'zi mansub bo'lgan so'z turkumiga taalluqli bo'ladi
21
. Bu 
19
O'zbek tili grammatikasi. 1-jild. Toshkent: Fan, 1975. –B.578. 
20
Shoabdurahmonov Sh va b. Hozirgi o’zbek adabiy tili. Тоshkent, 1980. –B. 426. 
21
O'zbek tili grammatikasi. 1-jild. Toshkent: Fan, 1975. –B.567. 

---

63 
fikr asosi uchun quyidagi misol keltiriladi: 
Rais otam har vaqt shunday deydi: 
ham o'qi, ham to'qi, o'yinni ertaga qo'y.
(Oybek) Ammo 
ham
sanalayotgan 
bo'laklar yoki gaplar ortidan kelganda yuklamaga aylanadi deb hisoblanadi: 
Karomat opam go'zallikda ham, sho'xlikda ham, o'yinga ustalikda ham 
o'rtoqlaridan qolishmaydi.
(Oybek) 
-u, -yu, -da
yordamchilari o'rniga 
va 
bog'lovchisini qo'yish mumkin 
bo'lsa, bog'lovchi vazifasida, boshqa holatlarda yuklama vazifasida keladi. 
-da
yordamchisi yuklama vazifasida kelganda, ko'pincha uning o'rniga 
ham
yuklamasini qo'yish mumkin bo'ladi
22
. 
Ham
yuklamasi bog'lovchi vazifasida ham qo'llaniladi. Bunday vaqtda 
qaysi vazifada (yuklama yoki bog'lovchi vazifasida) kelayotganligini farqlash 
kerak bo'ladi. 
Ham 
teng bog'lovchi vazifasida kelganda va bog'lovchisi singari
uyushgan bo'laklarni bog'laydi:
"...U O'ktam ham O'rmonjonga qarab
...
23
"
Bog'lovchilashish layoqati faol yuklamalarga