Ozbek-Tariyx-1-70-(каракалпак). indd

Soraw hám tapsırmalar:
1. 2017-jılı elimizde valyuta tarawında qanday ózgerisler boldı?
2. Ózbekstanda menshiklestiriw procesleri hám múlkdarlar klasınıń 
qáliplesiwi boyınsha mámleket tárepinen ámelge asırılǵan siyasatqa 
baha beriń.
3. Ózbekstanda awıl xojalıǵına tiyisli reformalardaǵı jetiskenlikler hám 
mashqalalar nelerden ibarat?
4. Elimizdiń ekonomikalıq rawajlanıwında transport sisteması, temir 
jollar hám hawa jollarınıń áhmiyeti haqqında pikirlesiń.
5. Ekonomikalıq rawajlanıwda shet el investiciyasın engiziw siyasa-
tınıń áhmiyetin túsindiriń.
6. Erkin ekonomikalıq zona degende neni túsinesiz?
7-tema.
 Sociallıq siyasat hám onıń ámelge asırılıw basqıshları
Ǵárezsizliktiń qarsańında social-ekonomikalıq hám demografiyalıq 
jaǵday.
XX ásirde 70 jıldan kóbirek waqıt húkimran bolǵan, dúnya 
kartasında «Sovet Socialistlik Respublikalar Awqamı» degen at penen 
úlken aymaqtı iyelegen, hákimshilik-buyrıqpazlıq sistemasına tiy-
karlanǵan iri mámlekettegi tuwrı bolmaǵan, nátiyjesiz social-ekonomi-
kalıq siyasat 1980-jıllardıń aqırına kelip barlıq awqamlas respubli-
kalar qatarında Ózbekstan xalqınıń da jasaw sharayatların awırlastırıp, 
onı kóplegen mashqalalarǵa duwshar etti. Bul mashqalalardıń barlıǵı 
1980-jıllardıń aqırı, 1990-jıllardıń baslarında Ózbekstanda sociallıq 
keskinliktiń kúsheyiwine alıp keldi. Atap aytqanda, respublikada demo-
grafiyalıq jaǵday quramalastı.
Biraq, xalıqtıń bunday ósiwi uzaq jıllar dawamında sanaat hám 
ekonomikanıń basqa tarawlarında jumıs orınların kóbeyttiriw hám
?

---

53
de xalıqtıń jaǵdayı ushın zárúr shárt-sharayatlardı jaratıw menen 
bekkemlep barılmadı. Bul bolsa adamlar turmıs sharayatınıń tómenlewi, 
jumıssızlar sanınıń kóbeyiwi, jámiyetlik miynet ónimdarlıǵı hám xalıq 
dáramatlarınıń kemeyiwi, nátiyjede xalıq párawanlıǵınıń tómenleniwine 
alıp keldi. Respublikadaǵı sociallıq jaǵday, adamlardıń sociallıq 
támiynatı hám olardı sociallıq qorǵaw qanaatlandırarsız dárejede edi. 
Ásirese, awıl xalqınıń taza ishimlik suwı hám gaz benen támiyinleniwi 
tek ǵana 5% ti, ishimlik suw menen támiyinleniwi 50% ti, tábiyiy gaz 
benen támiyinleniwi 17% ti quraytuǵın edi. Xalıqtı úy-jay, densawlıqtı
saqlaw, mádeniyat, turmıslıq xızmet kórsetiw obyektleri, mektepler, 
balalar baqshaları hám basqalar menen támiyinlew jumıslarında ilger-
lewler sezilmedi. Xalıqtıń kópshilik bólimi awıllıq jerlerde jasaytuǵın edi.
Joqarıda aytıp ótilgen jaǵdaylar Ózbekstan xalqınıń dáramatları hám 
turmıs dárejesiniń keskin páseyiwine alıp keldi.