O'zbek iston respublikasi oliy V a o'rta m a X s u s ta'lim vazirligi

xemoreseptorlar, boshida 
2 — 4 
ta yoki ko'proq oddiy k o ’zchalar,
ayrimlarida fasetkali k o ’zlar rivojlangan.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ko'poyoqlilar ayrim jinsli. Ko'pchilik erkaklarida kopulyativ organi
bo'lmaydi, umg'larini bir tomchi suyuqlikka yoki spermatoforga qo'yadi.
Urg'ochilari esa uni jinsiy yo'liga solib qo'yib, tuxumini tuproqqa
qo'yadi. Kostyankalar tuxumini tanasi bilan o'rab oladi. Laboyoqlilar
o'zgarishsiz rivojlanadi. Ayrim laboyoqlilar va ikki juft oyoqlilar
anamorfoz orqali rivojlanadi, ya'ni tuxumdan chiqqan lichinkasining
tana bo'g'imlari to'liq bo'lmaydi.
Ko'poyoqlilarning 15000 dan ortiq turi bor. Ular kechasi faol hayot
kechiradi; kunduzi toshlar, po'stloq ostida yoki tuproqda yashirinib
yotadi. Tropik turlarining uzunligi 28 sm ga yetadi. Bu sinf simfillar,
pauropodlar, ikki juft oyoqlilar, laboyoqlilar kenja sinflariga bo'linadi.
Sim fillar (Sim phila) 
bir necha mm uzunlikda, ko'zlari rivojlanmagan,
tanasi 15 bo'g'imdan iborat. Vakili skolopendrella. Markaziy Osiyo,
Janubiy Yevropada tarqalgan.
P au rop odlar (Pauropoda) 
juda mayda (1 —2 mm) bo'lib, chirindida,
tuproq yuza qatlamda, barglar ostida keng tarqalgan. Tanasi 7 — 10 ta
bo'g'imdan iborat. Mo'ylovlari ikki shoxli.
Ik ki ju ft o y o q lila r (D ip lo p o d a ) 
tana segmentlari juft—juft bo'lib
qo'shilgan. Boshida bir juft kalta mo'ylovlari, 2 juft jag'lari va ko'zlari
bo'ladi. Boshdan keyingi tana bo'g'imida oyoqlar bo'lmaydi, oxirgi
1 — 3 bo'g'imlarida bir juftdan, qolgan bo'g'imlarida 2 juftdan oyoqlari
bor. Ko'pchiligi chiriyotgan o'simlik qoldiqlari, ayrim turlari o'simlik