O'zbek iston respublikasi oliy V a o'rta m a X s u s ta'lim vazirligi

odati bilan mashhur, bular M arkaziy O siyoning tog'li tumanlarida
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

tarqalgan. Tovushqonlarga oq tovushqon, malla tovushqon, qum
tovushqoni, Manchjuriya tovushqoni va y o w o y i quyon kiradi (41 —
rasm), bular eng muhim ov darrandalari hisoblanadi. Tovushqonsimonlar
turkumiga 65 ga yaqin tur kiradi.
Y irtqichlar (Carnivora) turkum i 
vakillari asosan tirik hayvonlai
bilan oziqlanadi. Ularning tishlari va barmoqlaridagi o'tkir timoqlari
boshqacha tuzilgan. Kurak tishlari mayda, qoziq tishlari yaxsh ’
rivojlangan, oziq tishlarining yuzasi doimo brtmali bo'ladi. Ustk-
jag'ining oxirgi soxta oziq tishi va pastki jag'ining birinchi haqiqiy
oziq tishi o'zining kattaligi bilan boshqa tishlardan ajralib turadi, bular
yirtqich tishlar deb ataladi. Timoqlari yaxshi rivojlangan va ba'zan
ichiga tortiladigan bo'ladi.
Bu turkumga Janubiy Osiyo va Afrikada tarqalgan viverralar,
mangustlar, sirtlonlar; mushuklar oilasiga mansub yo'lbars, Afrika arsloni,
qoplon, bizda tarqalgan ilvirs, silovsin, mushuklar; suvsarlar oilasiga
mansub bo'rsiq, suvsarlar, sassiqqo'zanlar, norka, qunduz; ayiqlar oilasiga
mansub qo'ng'ir ayiq, qora ayiq, oq ayiq; bo'rilar oilasiga mansub
tulki, oq tulki, chiyabo'ri, yenotsimon it, bo'ri va boshqa bir qancha
turlar vakil bo'ladi (42 —rasm). Bulardan suvsarlar oilasining ko'pchilik
turlari va oq tulkilar qim m atbaho m o'yna beruvchi hayvonlar
hisoblanadi. Umuman, yirtqichlar turkumiga 240 ta tur kiradi.
42 - r a s m . Y irtq ic h la r tu r k u m i v a k illa ri: 1 — b o 'ri, 2 — c h iy a b o 'r i, 3 — o q
tu lk i, 4 — y o 'lb a r s , 5 — tu lk i, 6 — s u s a r, 7 — o q a y iq , 8 — la tc h a , 9 — o la q o 'z a n , 
10 — g e p a r d , 11 — y e n o ts im o n it, 12 — y e n o t — p o lo s k u n , 13 — silo v sin , 14 — 
o 'r m o n m u s h u g i.