O'zbek iston respublikasi oliy V a o'rta m a X s u s ta'lim vazirligi

yo'nalishlarga qarab bir necha kilometr m asofaga ko'chib boradi, lekin
o'zining k o'p aygan zonasini tashlab ketm aydi. Bu guruhga snegirlar,
go'ng qarg'alar, zag'cha, olaqarg'a, qorayaloqlar, dehqonchum chuqlar
va boshqalar m isol b o'la oladi.
K elib k e tu v c h i q u sh la r
qishlash uchun ko'paygan joylarini tashlab,
m inglab kilom etr uzoqlikka, ya'ni y a n g i ta b iiy -g e o g r a fik zonalarga
uchib ketadi.
Bunday qushlar migratsiyadan oldin juda intensiv ovqatlanadi va tanasida
anchagina yog' to'playdi. Yog' parchalanganida ko'p miqdorda energiya
ajratadi. Qaldirg'och, bulbul, zarg'aldoq va laylaklar doimiy yashash joyni
hali issiq va ozuqasi etarli bo'lsa — da, ancha barvaqt, y a ’ni y o z oxirlarida
yoki erta kuzda uchib ketadi. Boshqa qushlar esa, masalan, o'rdak, g'oz,
oqqush va boshqalari kech kuzda, yashash joyidagi suv havzalari muzlab,
ozuqa topolm ay qolganidan keyin uchib keta boshlaydi.
K elib k e tu v c h i qushlarda m ig ra tsiy a u ch u n k e r a k li u m u m iy
yo'nalishni aniqlaydigan tug'ma migratsion instinkt bo'ladi. Tekshirishlar
va d ala k u z a tish la r d a n m a 'lu m k i, m ig r a tsiy a q ilu v c h i q u sh la r
astronavigatsiyaga qobiliyatlidir, y a ’ni m igratsiya vaqtida qush o y va
yulduzlam ing h olatiga qarab kerakli y o ’nalishni tanlaydi.
M DH n in g S h im oliy Yevropa qism ida y ash ayd igan qushlar —
Afrikaning g'arbiy tom onida, m arkaziy qism ida yash aydigan qushlar
— Sharqiy A frikada, sharqiy qism ida uya quruvchi qushlar esa
H in d isto n va J a n u b i —S harqiy O siy o d a q ish la y d i. Q u sh la r n in g
m ig r a t s iy a s in i o 'r g a n is h d a a s o s a n h a lq a la s h u s u lid a n k e n g
foydalaniladi, y a ’ni qushni uyadagi jo'jasining yoki ushlangan qushning