O‘zbek filologiyasi fakulteti o‘zbek tilshunosligi kafedrasi o‘zbek dialektologiyasi

Kafedra mudiri: B.Bahriddinova
Fanning ishchi o‘quv dasturi O‘zbek filologiyasi fakulteti uslubiy komissiyasi tomonida ko‘rib chiqilgan va tavsiya etilgan.
UK raisi: O.Shukurov
Fanning ishchi o‘quv dasturi O‘zbek filologiyasi fakulteti Ilmiy kengashining 20___ yil _____ avgustdagi _____- sonli yig‘ilishida tasdiqlangan.
Fakultet dekani: R.Jumayev

“Kelishildi”

O‘quv bo‘limi boshlig‘i: P. Qurbonov


Kirish.
O‘zbek dialektologiyasi o‘zbek shevalarini o‘rganadigan fandir. Dialektologiya so‘zi grek tilidan olingan bo‘lib, shevalar, dialektlar va lahjalar to‘g‘risidagi bilim degan ma’noni bildiradi. O‘zbek dialektologiyasi o‘zbek shevalarining fonetik, leksik va grammatik xususiyatlarini, ularning shakllanish hamda tarqalish chegaralarini o‘rganadi.
SHevalar har bir milliy tilning asosini tashkil etadi hamda u milliy-ma’naviy qadriyatimiz hisoblanadi. Shuning uchun ham uni asrab-avaylash, qadrlash zarur.
O‘zbeklar hozirgi O‘zbekiston Respublikasi, Markaziy Osiyo mamlakatlarida, Afg‘oniston, Turkiya, Saudiya Arabistoni, Avstraliya, Xitoy Uyg‘uristonida, qisman Mongoliyada va boshqa mamlakatlarda istiqomat qiladilar. Albatta, ularning tili o‘zbek tili bo‘lsa-da, o‘ziga xos mahalliy xususiyatlarga ega. O‘zbek shevalari o‘zbek tilining mahalliy ko‘rinishlari bo‘lib, uni o‘rganish fan uchun nazariy ahamiyat kasb etsa, bo‘lajak filolog uchun amaliy ahamiyatga molikdir. Bu fanni o‘rganishdan maqsad o‘zbek shevalarining eng muhim xususiyatlari – fonetik, leksik, morfologik va qisman sintaktik xususiyatlari haqida talabalarga to‘la ma’lumot berishdir.
O‘zbek dialektologiyasi fanining maqsad va vazifalari.

Tilshunoslik ilmi bir-biriga yaqin va bog‘lanib ketgan bir necha sohalar majmuidan iborat. Shuning uchun ham dialektologiya tilshunoslikning alohida bir sohasi bo‘lib, u biror tilning mavjud mahalliy dialektlarini, ya’ni mavjud mahalliy lahja hamda shevalarni ilmiy, nazariy, amaliy jihatdan o‘rganadi va o‘rgatadi.

Dialektologiya so‘zi grek tilidan olingan bo‘lib, shevalar, dialektlar va lahjalar to‘g‘risidagi bilim degan ma’noni bildiradi. O‘zbek dialektologiyasi o‘zbek shevalarining fonetik, leksik va grammatik xususiyatlarini, ularning shakllanish hamda tarqalish chegaralarini o‘rganadi.