O’zbek Adabiyoti tarixi: Eng qadimgi adabiy yodgorliklar

Muhammad Ali

Muhammad Ali (Muhammad Ali Ahmedov)1942 yil 13 martda Andijonning Bo`z tumanida tug`lgan. U shoir, yozuvchi, olim va jamoat arbobi. Bekoboddagi o`rta maktabni (1959), Moskvadagi Gorkiy nomidagi adabiyot institutini (1996) tamomlagan. Qisqa muddat Andijon va Farg`ona viloyatlari maktablarida o`qituvchilik qilgan. Adabiyot va san`at nashriyotida muharrir, bo`lim mudiri, professor (1993-1994), Halqaro oltin me`ros hayriya jamg`armasi boshqaruvi raisi (1992-2002) bo`lib faoliyat ko`rsatgan. 2003 yildan u halqaro Amir Temur hayriya jamg`armasi boshqaruvi raisi.

Muhammad Ali 1992-2002 yillar davomida AQSHning Washington Universitetida O`zbek tili va adabiyotidan saboq bergan.

Muhammad Ali nazmda, nasrda, publisistikada ko`plab asarlar ijod etgan. So`nggi 35 yil davomida 20 ta she`riy to`plami o`zbek, rus, qoraqalpoq tilllarida chop etildi. Uning besh dostoni “Boqiy dunyo”(1979) she`riy romani ijodida muhim o`rin eqallaydi. Muhammad Ali o`zbek xalqininq XIII-XIV asrlardagi hayotini “Sarbadorlar”(1989) roman-dialogiyasida aks ettirdi. Bir necha yildan beri u Amir Temur xarakteri, u barpo etgan saltanat haqida asarlar yaratishni rejalashtirmoqda. 2003 yilda ”Ulug` saltanat” romanining birinchi kitobi chop etildi.

“O`z-o`zingni anglab yet” (1988), “Haqiqatdan chekinma, tarix!” (1990), “Qafasdagi bulbullar” (1996), “Men ko`rgan Amerika” (2000) singari kitoblari Muhammad Ali publisistikasi haqida tasavvur hosil qiladi. Muhammad Ali tarjimonligi oziga xos. U qadimgi hind eposi “Ramayana”ni (1978), qoraqalpoq eposlari “Shahriyor”, ”Mastonposhsho”ni (1985), R Byorns, Galakjion Tabidze asarlarini ozbek tiliga tarjima qilgan.

Muhammad Ali Ozbekiston Yoshlar ittifoqi mukofoti (1976), Berdaq nomidagi Qoraqalpog'iston Respublikasi Davlat mukofoti (1984), Xalqaro Yassaviy mukofoti (1994) laureanti, Ozbekiston Xalq yozuvchi(1992), ”Mehnat shuhrati “ ordeni sohibi (1999).

Asarlari
Saylanma. T: Adabiyot va sanat nashriyoti. 1997.

Sarbadorlar. Roman. T: Adabiyot va sanat nashriyoti,1989.
Ulug saltanat. Roman T: “Sharq” NMK- 2003.