O'z kapitali

^O‘xk ^{= XKdo / XKdb x 100%}

Bu yerda:
XKdo; XKdb – davr boshi va oxiriga xususiy kapital.

Xususiy kapital va uning o‘zgarishini tahlili.

Xususiy kapital va uning o‘zgarishini baholashda kapitalning davr boshi va oxiridagi o‘zgarishlariga va o‘zgarish sabablariga baho beriladi. Kapitalning o‘zgarishi jamlangan qator va uning tarkibiy birliklari bo‘yicha alohida o‘rganiladi. Xususiy kapital o‘zgarishiga ta’sir etuvchi birliklarga: ustav sarmoyasi, qo‘shilgan sarmoya, zaxira sarmoyasi, sotib olingan o‘z aksiyalari, taqsimlanmagan foyda (qoplanmagan zarar), maqsadli tushumlar hamda bo‘lg‘usi xarajatlar va
to‘lovlar zaxiralarining o‘zgarishi ta’sir etadi. Jumladan

• 
  qimmatli qog‘ozlar emissiyasi bilan bog‘liq jarayonlar ustav va qo‘shilgan sarmoyaning o‘zgarishiga;
  
• 
  uzoq muddatli aktivlarni qayta baholash rezerv kapitali o‘zgarishiga;
  
• 
  ustav kapitalini shakllantirishda paydo bo‘lgan valyuta kursi farqlari qo‘shilgan kapital o‘zgarishiga;
  
• 
  rezerv kapitaliga ajratmalar rezerv kapitali va taqsimlanmagan foyda o‘zgarishlariga;
  
• 
  joriy yilning taqsimlanmagan foydasi jamlangan, taqsimlanmagan foydaning o‘zgarishiga;
  
• 
  tekinga olingan mol-mulk rezerv kapitali o‘zgarishiga;
  
• 
  hisoblangan dividendlar taqsimlanmagan foyda o‘zgarishiga ta’sir etadi.
  

Xususiy kapitalning shakllanishini yuqorida keltirilgan manbalaridan tashqari boshqa manbalari barcha tarkibiy birliklarni o‘zgarishiga ta’sir etadi.
Xususiy kapital qiymatini ko‘paytirishning eng asosiy omili bo‘lib korxonaning hisobot yilida olgan sof foydasi hisoblanadi. Faoliyat ko‘rsatuvchi tashkilotlar shu omil hisobiga o‘z jamg‘armalarini oshirishi eng optimal variant deb qaraladi. Sababi, bu omilning o‘zgarishi faqatgina korxonaning o‘ziga bog‘liq bo‘lib, uning har tomonlama to‘liq imkoniyatlarini ishga solib faoliyatini boshlashni taqozo etadi.