Оyoqning tоpоgrafik anatоmiyasi. (dumba, son,, chanoq-son, tizza bo’g’imi topografiyasi boldirning oldingi va orqa sohasi, oyoq panjasi topografiyasi, oshiq-boldir, Shopar, Lisfrank bo’g’imi )

Son kanali (canalis femoralis). Sonning serbar fasciyasi son uchburchagi sohasida, son arteriyasi tashqi qirrasida ikkita, ya'ni yuzaki hamda chuqur varaqlarga bo‘linadi. Bularning birinchisi- son arteriyasi va venasining oldingi tomonidan, ikkinchisi ularning orqa tomonidan o’tadi. Bu ikkala varaq son venasining ichki yuzasida, undan 1,5 - 2 sm ichkarida ya'na o‘zaro birlashadi. Natijada ikkala varaqlar orasida, son venasidan ichkarida, uchburchaksimon bo‘shliq – son kanali (canalis femoralis) hosil bo‘ladi. Kanalning uzunligi 1,5 - 3 sm bo‘lib, u oldindan - serbar fastsiyaning yuzaki varag‘i, orqadan – shu fastsiyaning chuqur varag‘i va tashqaridan – son venasining ichki devori bilan chegaralanadi. Bu kanalning ichki teshigiga son xalqasi (anulus femoralis interna) deyilib, u tomir kovagining medial burchagiga to‘g‘ri keladi. Son xalqasi medial

tomondan chov boylamining davomi – lig. lacunare Gimbernati bilan, pastdan- lig.pectinale Cooperi, ya'ni qov suyagining taroqsimon qirrasi bilan, lateral tomondan- son venasi va oldindan (ustidan) chov boylami bilan chegaralanib turadi. Bu teshik- fascia transversaуe deb ataluvchi biriktiruvchi to‘qima yoki qorinning ko‘ndalang fastsiyasi va Pirogov – Rozenmyuller limfa tuguni bilan yopilan bo‘ladi. Son kanalining ichki teshigi (18 - rasm) orqali son churrasi chiqadi. Bu teshikning kengligi ayollarda 1,8; erkaklarda 1,2 sm ga teng kelib, buning sababi shundaki, ayollar chanog‘i erkaklarnikiga qaraganda keng bo‘ladi. Shuning uchun ham son churrasi erkaklarda ayollarga qaraganda 5 - 6 marta kam uchraydi.

Chov boylamidan bir oz pastda sonning teri osti venasi serbar fastsiyaning yuzaki varag‘ini teshib o’tadi va son venasiga ochiladi. Bundan tashqari, ko‘p sonli yuzaki limfa yo‘llari ham serbar fastsiyani shu уerdan teshib o’tib, chuqur chov limfa tugunlariga ochiladi. Buning natijasida serbar fastsiyaning yuzaki varag‘ida juda ko‘p teshiklar hosil bo‘ladi. Shuning uchun ham bu joyni g‘alvirsimon fastsiya (fascia cribrosa) deb aytadilar. Undagi teri osti venasi kirgan teshikka shu venaning darvozasi (hiatus saphenus) deyiladi. Agar fastsiya olinsa, yuzaki varaqda ovalsimon (tuxumsimon) chuqurcha (fassa ovalis) ko‘rinadi.

Ovalsimon chuqurchaning tashqi qalinlashgan qirrasi yarimoysimon shaklga o‘xshaganligi uchun unga o‘roqsimon qirra (margo falciformis) deb nom berilgan. O‘roqsimon qirraning ikkita, ya'ni yuqorigi (corni superior) va pastki (corni inferior) shoxlari tafovut qilinadi.

Chiqayotgan son churrasi son kanalining ichki teshigidan hamda kanalning o‘zidan o’tib, sonning ovalsimon qurrasi sohasiga boradi. U уerda churra shu chuqurchani yopib turgan g‘alvirsimon fastsiyani teshib, yoki undagi teshiklarning biridan (masalan, hiatus saphenusdan) teri ostiga chiqadi. Churra chiqqan teshikka esa son kanalining tashqi teshigi (anulus femoralis externa) deyiladi.