Oyini ersa magar arslan buzuq, Oyini ersa magar arslan buzuq

Eritrotsitlar osmotik bosim o`zgarishiga juda sezgir. Gipotonik eritmalarda ular shishib yoriladi, bu hodisa eritrotsilarning gemolizi (haema - qon, lysis - erish) deyiladi. Gipertonik eritmalarda esa eritrotsitlar bujmayadi. Gemoliz protsessi eritrotsitlardan gemoglobinning chiqib ketishiga olib keladi. Gemolizga uchragan eritrotsitlar qobig`ini elektron mikroskop ostida o`rganish juda qulay. Eritrotsitlar qobig`i tipik uch qavatli biologik membranadan iborat bo`lib, uning tashqi yuzasida fosfolipidlar, oligosaxaridlar va proteinlar joylashadi. Ichki yuzada esa aktiv glikolitik fermentlar, ATF-azalar va glikoproteinlar mujassamlashgandir. Eritrotsitlar qobig`i yoki plazmolemmasi yarim o`tkazuvchi membrana bo`lib, qon va to`qimalar orasida aktiv modda almashinuvini ta’minlaydi.

Gemolizga uchramagan eritrotsitlar elektron mikroskop ostida gomogen tuzilishga ega bo`lib, elektronlar uchun o`ta yuqori zichlikka ega. Eritrotsitlar tarkibida xromoproteidlar gruppa-siga kiruvchi murakkab oqsil - gemoglobinning borligi ularning elektron mikroskop ostida yuqori zichlikka ega bo`lishini ta’minlaydi.

Gemolizga uchramagan eritrotsitlar elektron mikroskop ostida gomogen tuzilishga ega bo`lib, elektronlar uchun o`ta yuqori zichlikka ega. Eritrotsitlar tarkibida xromoproteidlar gruppa-siga kiruvchi murakkab oqsil - gemoglobinning borligi ularning elektron mikroskop ostida yuqori zichlikka ega bo`lishini ta’minlaydi.

Eritrotsitlar taxminan 60% suvdan va 40% quruq moddadan iborat. Quruq moddaning taxminan 95% ini gemoglobin tashkil etadi.

Kimyoviy tuzilishi bo`yicha gemoglobin molekulasida temir elementi bo`lgan aktiv prostetik gruppa gemdan (4%) va oqsil gruppa globindan (96%) tarkib topgan. Gem odam gemoglobinining barcha turlari uchun bir xil bo`lib, globin esa turli xilda bo`lishi mumkin. Gemoglobinning 15 dan ortiq turi mavjud bo`lib, ular yoshga va organizm holatiga qarab o`zgarishi mumkin. Yangi tug`ilgan chaqaloqlarda gemoglobinning F turi (HBF, fetus - embrion) 80% dan ortiqroq bo`lib, A turi esa (HBA, adult - yetuk) 20% ni tashkil etadi. Organizm voyaga yetgandan so`ng gemoglobin asosan A turdan (98% dan ortiqroq HBA) tashkil topadi.