Otlarning III turlanishi. Genus Maskculinum

Yasama so’z misollari

-io- (tio, sio, xio)

flex-um transsudat-um

bukmoq terga botmoq

flex-io transsudat-io

bukish transsudatsiya

Eslatma:
1)-io- nafaqat harakat va jarayonni, balki shu harakat natijasini ham anglatishi mumkin: decussatio - kesishma (X shaklidagi hosila); impressio - botiq; terminatio - oxir.
2) -io- dan sun’iy hosil bo’lgan so’zlar orasida ba’zilari fe’l emas, ot negizidan kelib chiqqan: decapsula-tio - dekapsulatsiya, a’zo qobig’ini operativ olib tashlash; hepatis-a-tio - jigarlanish, o’pka to’qimasining zichlashishi.
3. Harakat bajarilayotgan predmet (a’zo, asbob, uskuna), faoliyatni amalga oshirayotgan shaxsni anglatuvchi otlar:

Suffikslar	So’z yasovchi fe’l negizi (supin)		Yasama so’z misollari
-or- (tor, sor, xor)	adduct-um flex-um extens-um curat-um extract-um	yaqinlashtirmoq bukmoq yozmoq g’amxorlik qilmoq chiqarmoq	m. adduct-or m. flex-or m. extens-or curat-or extract-or	yaqinlashtiruvchi bukuvchi yozuvchi vasiy ekstraktor

4. Harakat natijasini anglatuvchi otlar:

Suffikslar	So’z yasovchi fe’l negizi (supin)			Yasama so’z misollari
-ura- (tura, sura, xura)	rupt-um apert-um incis-um flex-um	uzmoq ochmoq o’ymoq bukmoq	rupt-ura apert-ura incis-ura flex-ura		uzilish tuynuk o’yma bukilma

Sifat yasovchi suffikslar
1. So’z yasovchi negizda ko’rsatilgan belgiga boy bo’lish ma’nosini anglatuvchi sifatlar:

Suffikslar	So’z yasovchi ot negizi			Yasama so’z misollari
-os- (us, a, um)	squam-a fibr-a infect-io	tanga tola yuqish	squam-osus fibr-osus infecti-osus		tangali tolali yuqumli

2. So’z yasovchi negizda ko’rsatilgan belgiga tegishlilik ma’nosini anglatuvchi sifatlar:

Suffikslar	So’z yasovchi ot negizi		Yasama so’z misollari
-al- (is, e)	coron-a	toj	coron-alis	toj tomirga oid; tish tojiga oid
-ar- (is, e)	clavicul-a	o’mrov	clavicul-aris	o’mrovga oid
-ic- (us, a, um)	thorax, acis zygoma, atis gaster, tris	ko’krak qafasi yonoq me’da	thorac-icus zygomat-icus gastr-icus	ko’krakka oid yonoqqa oid me’daga oid
-e- (us, a, um)	perone pharynx, ngis oesophag-us	kichik boldir suyagi halqum qizilo’ngach	peron-eus pharyng-eus oesophag-eus	kichik boldirga oid halqumga oid qizilo’ngachga oid
-in- (us, a, um)	palat-um uter-us pelv-is	tanglay bachadon chanoq	palat-inus uter-inus pelv-inus	tanglayga oid bachadonga oid chanoqqa oid

Eslatma:
1) agar so’z yasovchi negizlar -lyoki -r bilan tugallansa, -al-G’-ar- suffikslari dissimilatsiyasi ro’y beradi: vertebralis, clavicularis.
2) -al-G’-ar- suffiksli bir qator sifatlar «o’xshashlik» nostandart umumiy ma’no tashiydi: circularis - doiraviy; reticularis - to’rsimon; pyramidalis - piramidasimon.
3. So’z negizida ko’rsatilgan belgiga o’xshashlik ma’nosini anglatuvchisifatlar:

Suffikslar	So’z yasovchi ot negizi			Yasama so’z misollari
-ide- (us, a, um) -ides	rhombos delta	romb delta	rhombo-ideus delto-ideus delto-ides		rombsimon deltasimon
-form- (is, e)	crux, crucis	xoch	cruci-formis		xochsimon

Bu turdagi ko’pchilik sifatlar XVII asrda anatomlar tomonidan sun’iy yaratilgan. Ulardan ayrimlari, mas., m. arytaenoideus - cho’michsimon mushak; m. hyoideus - asl. ipsilonsimon mushak (ypsilon, υ), m. mastoideus - so’rg’icsimon mushak; m. pterygoideus - qanotsimon mushak, umuman so’z yasovchi negizda berilgan jismlarga o’xshash emas. Bunday «ziddiyat» bilan vena mastoidea - so’rg’ichsimon vena terminsi ham taqdirlangan, negaki u so’rg’ichga o’xshamaydi; uning nomi processus mastoideus - so’rg’ichsimon o’simtaga tegishliligi bilan tushuntiriladi. venae sigmoideae terminsiga ham monand sabab topamiz: ushbu termin bilan ifodalangan venalar sigma yunon harfiga umuman o’xshamaydi, ammo ular colon sigmoideum - sigmasimon chambar ichakka tegishli.