O`tkir hoshimovning “dunyoning ishlari” qissasidan berilgan parchani o`rganish

Yakuniy bosqich “ONAGA EHTIROM” deb nomlanadi.
O`qituvchi: Ona farzandi uchun hamma narsaga,hatto jonini qurbon qilishga ham tayyor. Shuning uchun bo`lsa kerak, ona haqida behisob she’rlar to`qilgan, dostonlar, yirik asarlar bitilgan.Kichik maqollardan tortib muqaddas hadislarimizgacha ona madh etiladi, e’zozlanadi.
Bu bosqichda har bir guruh a’zolari “Onaga ehtirom” mavzusida taqdimot o`tkazishadi. 1-guruh ona haqida she’r o`qiydi, 2-guruh maqol va hikmatlardan yod aytadi, 3-guruh esa ona haqida matn tuzadi.
1-guruh: “Onajon” she’ri (Madina Xoliqova)
Izladim dunyodan mehr-oqibat,
Topmadim sizdan-da bir bag’ri kuyuk.
Onajon, izladim, lek topolmadim,
Sizdan-da ulug’ zot, sizdan-da buyuk …
Kerak emas menga hech narsa,
Siz baxtim, borlig’im,davlatim onam.
Hatto chumoliga ozor bermagan,
Oyog’i ostida jannatim onam!
2-guruh: Hikmatlar
Ona bilan bola, gul bilan (maqol)
Onalarning oyog’i ostidadur
Ravzai jannati jinon bog’i.
Ravza bog’in visolin istar esang,
Bo`l onaning oyog’in tufrog’i… (A.Navoiy)
3-guruh: ONA MEHRI (Matn)
Ona. Mehri quyoshga teng ona. O`z shafqati, nuri bilan bolaga qalb bergan, sevgi baxsh etgan- ona! Uning inoyat qilgan yuragi va muhabbati eng avval , onaning o`ziga qaratilib, bola uni sevdi, ardoqladi…
Ona – murabbiya. U kelajakka zo`r ishonch bilan qaraydi. Ona po`lat iroda sohibi: bolasi yo`lida hamma qiyinchiliklarni yengadi. Uning madhi hamisha kuylarda.
(Guruh a’zolari matnni tuzib, ketma ketlikda gaplarni o`qiydilar. Bu topshiriq orqali o`quvchilarda kommunikativ hamda adabiy bilimlarni amaliyotda qo`llash kompetensiyalari shakllantiriladi).
O`qituvchi: Darhaqiqat, «Dunyoning ishlari» qissasini o`qiganda qalbimizni ikki xil iliq his chulg’aydi — u ham bo`lsa, o`z onamizga va umuman, onalarga bo`lgan mehr hissi. Zero, adibning o`zi e’tirof etganidek, asar uning o`z onasi haqida emas, “…umuman, o`zbek ayoli haqida va umuman onalar to`g’risida”.Qissada bir-biridan qiziqarli voqealar juda ko`p. Shu tufayli sizga bu asarni to`liq o`qib chiqishni maslahat beraman.
Yurtboshimiz tashabbuslari bilan 2016-yil – “Sog’lom ona va bola yili” deb e’lon qilindi. Har bir ona jondan aziz farzandining baxtini, kamolini o`ylab, hamisha ezgu orzu-intilishlar bilan yashaydi. Yurtboshimiz shunday deydilar: ”Yer yuzida hayot paydo bo`libdiki, odamzod mo`tabar ona siymosi oldida hamisha ta’zim qiladi. Eng muhimi, ona va bola sog’lom bo`lsa, oila baxtli, oila baxtli bo`lsa, jamiyat mustahkam bo`ladi”. Jamiyatimizda ona va bolaga berilayotgan imkoniyatlar, yaratilayotgan shart-sharoitlarning poyoni yo`q. Onalarimiz — bizning baxtimiz. Ularni faqatgina tilimizda emas, chin dilimizdan e’zozlaylik. Purma’no o`gitlariga amal qilib, baxt manzili tomon dadil odimlaylik. Biz onalarimizni ezgu ishlarimiz, muvaffaqiyatlarimiz, a’lo o`qishimiz va namunali xulqimiz bilan baxtiyor qilaylik. Zero, bu bizning chin farzandlik burchimizdir.

Baholash uchun o’quvchilarning darsdagi ishtiroki inobatga olinadi va har bir guruhning hamda ishtirokchining bali e’lon qilinadi.

Uyga vazifa: O’tkir Hoshimov ijodiga mansub “Dunyoning ishlari” qissasidagi hikoyalar mazmunini o’rganish. “Mening onam hammadan yaxshi” mavzusida ijodiy ish yozish.
Ochiq darslar har doim sinovdir va birinchi navbatda o'qituvchi uchun.
Albatta, bitta maqolada ushbu jarayonning barcha qirralarini qamrab olishning iloji yo'q, chunki ko'p narsa mavzuga, sinfning tayyorgarlik darajasiga va texnik imkoniyatlarga bog'liq.
Ochiq darsga tayyorgarlik
Ochiq darsga tayyorgarlikni quyidagi qadamlar bilan boshlash yaxshidir.

1. Mavzuni tanlang. Mavzu arxivlanmaganligi ma'qul. O'zingiz qiziqtirgan mavzu mavjudligini taxmin qilishingiz mumkin. Rejadan 2-3 qadam oldinga yoki orqaga chekinish juda muhim emas va ruxsat etiladi.

2. Sinf bilan oldindan ishlash. Xo'sh, agar siz bolalarni allaqachon bilsangiz. Agar shubhangiz bo'lsa, quyidagi yo'nalishlarda mini-testni o'tkazish yaxshiroqdir:

A) talabalarning oldingi mavzular haqida bilimlari.

B) sinfning psixologik tashxisi: bejirim odamlarni aniqlash, xolerik, flegmatik. Buni bilib, talabalarni guruhlarga ajratish va shaxsiy topshiriqlarni tayyorlash sizga qulayroq bo'ladi. Shunday qilib, masalan, vabolik odamlar "jangga kirishadigan" faollardir. Aqlli odamlar uchun xotirjam narsalarni taklif qilish yaxshiroqdir va flegmatik odamlar sizni yaxshi muvofiqlashtirilgan ish bilan xursand qilishadi.

Internetda juda ko'p psixologik testlar mavjud, shuningdek, maktab psixologini ulashingiz mumkin, u sizga bolalardan qaysi biri hayajonni daf'ada javob berishini, kim joyidan so'rash yaxshiroq va kimga yozma topshiriq berilishi kerakligini aytadi.

3. Hech qachon bolalar bilan darsni oldindan yo'qotmang. Ularni sudrab yubormang! Ishoning, dars faqat bolalarning ko'zlari yonganida "otadi". Agar ular hamma narsani oldindan bilsalar, siz ulardan hech qanday qiziqish ko'rmaysiz. Ha, va bunday darslar darhol hisoblab chiqiladi, bu, albatta, umumiy taassurotga zarar etkazadi.

4. O'z-o'zini tahlil qilish darsini tayyorlang. Darsning har bir bosqichi, siz foydalangan usul va usullarning mavjudligi va samaradorligi haqida o'ylang va bahslashing. Bu "inspektorlarga" tuproqni qoqib tashlashga "imkon beradi, chunki o'zingiz nima qilinganini va nimani yaxshilash kerakligini o'zingiz oldindan aytib berasiz.

5. Darsda o'quvchilar uchun odatiy bo'lmagan vazifalar turlarini kiritmang. Tushuntirishga ko'proq vaqt sarflanadi. Agar talabalar, masalan, test qanday o'tkazilishini, blits-so'rov davomida nima qilish kerakligini, musobaqalarni o'tkazish shartlari va hokazolarni oldindan bilishsa yaxshi bo'ladi. Ya'ni, bunday vazifalar avvalgi darslarga kiritilishi kerak, shunda bolalar qulaylashadi.

Ochiq dars rejasi

Sizda qanday dars bo'lishidan qat'i nazar, u barcha zarur bosqichlarni o'z ichiga olgan: uy vazifangizni tekshirish, yangilash, aks ettirish, baholarni belgilash, keyingi dars uchun uy vazifasini belgilash. Imonlilar, agar siz jurnalda darsda bo'lmaganlarni esdan chiqarishni xursand qilsangiz ham, eslatma berishlari mumkin.

Asosiy bosqichlarga kelsak, barchasi darsning shakliga va darsning maqsadlariga bog'liq. Bu haqda keyinroq.

1. Darsning maqsadlarini aniqlang. Ko'proq, yaxshiroq. Shunday qilib, jarayonda diqqatni jalb qilish siz uchun qulayroq bo'ladi. Masalan, maqsad: talabalarni Tolstoyning tarjimai holi bilan tanishtirish. Tabiiyki, darsda xuddi shu tarjimai hol taqdim etiladigan sahna bo'lishi kerak (ma'ruza, taqdimot, talabalardan birining og'zaki taqdimoti va boshqalar).
Yoki maqsad: guruhlarda ishlash qobiliyatini rivojlantirish. Shunday qilib, guruh ishi bo'lishi kerak. Agar vatanparvarlik tarbiyasida maqsadlar haqida aytilgan bo'lsa, unda Vatanga muhabbat haqidagi bir daqiqalik suhbat ham qo'shilishi kerak.
Ya'ni, aslida sizning maqsadlaringiz darsning tarkibiy qismidir, ularni bitta shaklga birlashtirish kerak.
2. Dars vaqtini aniq belgilang. Tezisda darsning har bir bosqichiga qancha vaqt ajratishni rejalashtirganingizni ko'rsating. Bu sizga "sozlanmaslik" va dinamizmni saqlashga imkon beradi.

3. Mustaqil ishlarga ko'p vaqt ajratmang. Bu dars samaradorligini kamaytiradigan keng tarqalgan xatodir. Masalan, siz vazifani bajarish uchun bir necha daqiqa vaqt ajratishni rejalashtirasiz. Bu vaqtda, qolganlar ishlayotgan paytda, kimnidir kengashga chaqiring. Umuman olganda, sukunat sinfda osib qo'yilmasligi kerak!

Ochiq darslar va muhim yutuqlarni o'tkazish shakllari

Ko'p narsa dars turiga bog'liq: bu yangi bilimlarni egallash, yopilgan mavzu bo'yicha konsolidatsiya qilish yoki butun bo'limni takrorlashda saboq bo'ladi. Oxirgi ikkitasi eng foydali hisoblanadi, chunki ular tasavvur qilish uchun ko'proq joy qoldiradilar.

Eng oson yo'li - darsning nostandart shaklini tanlash: dars-sayohat, bahs-munozaralar, konferentsiyalar, spektakllar, o'yin darslari, KVN, dars-maydon va boshqalar. Bunday darslar yanada yorqinroq ko'rinadi va barcha kerakli qadamlarni joylashtirishga imkon beradi. Va agar siz talabalarning tayyorgarligini aniq ko'rsatadigan shaklni tanlasangiz, sizning darsingiz g'alaba qozonishini unutmang. Bolalarning o'zlari qancha ko'p gapirsa, shuncha yaxshi!

Agar siz an'anaviy darsda to'xtatsangiz, unda nostandart bo'lmagan ba'zi elementlarni kiritishingiz kerak: mini-o'yin, auktsion, test.

Dars shakli yaxshi ishlaydi, bu sinfni guruhlarga ajratishni o'z ichiga oladi. Raqobat elementi har doim dinamikaga olib keladi. Boshqa holda, sinfni guruhlarga, juftlarga, uchlikka ajratadigan vazifalar turini o'ylab ko'ring.

Afsuski, TO-ni ishlatmasdan har qanday ochiq dars arxaik bo'lib ko'rinadi. Darsingizga taqdimot tayyorlash qiyin emas. Agar siz texnologiyaga mutlaqo zid bo'lsangiz, Internetdan foydalanishingiz mumkin.

Aytgancha, taqdimot o'rniga siz slaydlarni topshiriqlar bilan tayyorlashingiz va dars davomida kompyuterdan foydalanishingiz mumkin. Xuddi shu testlar, masalan, monitor ekranida ko'rsatilishi mumkin. Aytgancha, vaqtni tejaydi.

Ammo siz barcha didaktik materiallarni kompyuter bilan almashtira olmaysiz. Tarqatma, ko'rgazmali, namoyish ham bo'lishi kerak. Masalan, siz yozuvchining tarjimai holi bo'yicha ajoyib taqdimot tayyorlagan bo'lsangiz ham, uning doska yonida joylashtirilgan portreti faqat ballarni qo'shadi.

Yosh o'qituvchilarning yana bir xatosi - u ko'rinadigan joyda, lekin ishlamaydi. Masalan, ular logarifmlar jadvalini osib qo'yishdi, ammo dars paytida ular hech qachon unga murojaat qilmadilar. Bu to'g'ri emas. Printsipni unutmang: "Agar qurol devorga osilgan bo'lsa, u otishi kerak".

Yana bir qoida - hayotga, hozirgi zamonga majburiy bog'liqlik. Qaysi mavzuni o'qitishingizdan qat'iy nazar, agar oddiy hayot bilan amaliy bog'liqlik bo'lmasa, dars to'liq bo'lmaydi.
Va nihoyat, shuni eslatmoqchimanki, ochiq darslar hamkasblari bilan tajriba almashish yoki o'z mahoratini komissiyaga namoyish etish uchun o'tkaziladi. Shu munosabat bilan dars mehmonlariga ba'zi darslik materiallarini taqdim etish yaxshi bo'lar edi. Qo'llab-quvvatlovchi xulosaga qo'shimcha ravishda, siz alohida-alohida ko'rsatadigan eslatmalarni tayyorlashingiz mumkin: darsda qanday usullar ishlatilganligi, qanday texnikalar, tarqatma materiallar va didaktik materiallarning namunalarini tayyorlash, ishlatilgan adabiyotlar ro'yxati, ushbu mavzuni o'qitishga bo'lgan qarashingizning xulosasi. Bu faqat darsning bahosini oshiradi.