O‘tkazgich markasini tanlash

Masalalar

9.3. Tarmoq ulangan bir fazali istemolchi uchun o‘tkazgich kundalang kesim yuzasini tanlang. Kuchlanish U_f=220 V. O‘tkazgichlarni o‘rnatish usuli, materiali va yul quyiladigan kuchlanish isrofi alohida beriladi. Elektr iste’molchi quvvati, quvvat koeffisienti va liniya uzunligi 9.3-jadvalda keltirilgan.

9.3-jadval

№	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
P,kVt	3	10	8	12	9,6	5,5	7,2	4,5	6	9	8,6	7,5
L,m	50	40	60	2	40	55	65	90	80	65	60	70
cos	0,8	1,0	0,9	0,7	0,6	0,5	0,7	0,8	0,9	0,9	0,8	0,8

9.4. Tarmoq oxiriga ulangan uch fazali istemolchi uchun o‘tkazgich kundalang kesim yuzasini tanlang. Kuchlanish U_l=220 V. O‘tkazgich truba ichiga o‘rnatilgan. O‘tkazgich materiali alyumindan. larni o‘rnatish usuli, materiali alohida beriladi. Elektr iste’molchi quvvati, quvvat koeffisienti, liniya uzunligi va yul quyiladigan kuchlanish isrofi 9.4-jadvalda keltirilgan.

9.4-jadval

№	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
P,kVt	10	15	20	18	14	7	12	22	16	18	20	11
L,m	50	40	45	55	60	80	35	40	32	48	42	70
cos	1,0	0,8	0,5	0,7	0,75	0,85	0,9	0,95	1,0	0,7	0,8	0,85
Du	2	2	2	2	2	2	2,5	2,5	2,5	3	3	3

9.5. Tarmoq buylab joylashtirilgan bir fazali istemolchilar uchun o‘tkazgich kundalang kesim yuzasini tanlang. Kuchlanish U_f=220 V. O‘tkazgichlar ochiq usulda urnatilgan. O‘tkazgich simlar materiali o‘qituvchi tomonidan tanlanadi. Elektr iste’molchilar quvvati va iste’molchilardan energiya manbasigacha masofa 9.5 va 9.6-jadvallarda berilgan.

9.5-jadval

a) P₁=200Vt; cos=0,8 u=1,5%

I	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
Li,m	5	7	9	11	13	15	17	19	21	23	25	27

9.6-jadval

b) P₁=100Vt; cos=1,0; u=1,5%

i	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
Li,m	10	13	15	18	20	22	25	27	30	32	35	38

v) xuddi shunday, faqat a) cos=0,6; u=1,0%; u=1,0%;

d) xuddi shunday, faqat a) P_i=300Vt;

g) xuddi shunday, faqat b) cos=0,7;

e) xuddi shunday, faqat b) P_i=200Vt

9.6. Tarmoq buylab joylashtirilgan uch fazali istemolchilar uchun o‘tkazgich kundalang kesim yuzasini tanlang. Kuchlanish U_l=380 V. O‘tkazgichlar trubaga joylashtirilgan. O‘tkazgich simlar materiali o‘qituvchi tomonidan tanlanadi. Elektr iste’molchilar quvvati va iste’molchilardan energiya manbasigacha masofa 9.7-9.10-jadvallarda berilgan.

9.7-jadval

a) P_2i=2,8 kVt; cos=0,85; u=2,0%; =0,8

i	1	2	3	4	5	6
Li,m	10	13	16	20	24	28

9.8-jadval

b) P_2i=4,0 kVt; cos=0,8; u=2,0%; =0,85

i	1	2	3	4	5	6	7	8
Li,m	6	9	12	15	18	21	24	27

9.9-jadval

v) P_2i=1,7 kVt; cos=0,75; u=2,0%; =0,7

i	1	2	3	4	5	6	7	8
Li,m	8	12	16	20	24	28	32	36

9.10-jadval

g) P_2i=2,0 kVt; cos=0,6; u=2,0%; =0,9

i	1	2	3	4	5	6	7	8
Li,m	10	12	18	20	23	44	80	40

9.7. 220 V li tarmoqdan 15 daqiqa davomida o’zgarmas tok dvigateli iste’mol qilayotgan tok 10 A ni tashkil etdi. Dvigatel tomonidan iste’mol qilingan quvvatni aniqlang.

9.8. Qarshiligi R₀=0,45 Ом/км bo’lgan uzunligi 4,5 km kuchlanishi 10 kV bo’lgan uch fazali kabel tarmog’ida tok kuchi I_h=95 А tashkil etsa, t= 3300 soat mobaynidagi energiya isrofini aniqlang.

javob: ΔW=3I²Rt=180·103 kVt·soat

9.9. Kuchlanishi 6 kV.li tarmoqni 10 kV ga almashtirsak elektr o’zatish tarmog’ining o’tkazish qobiliyati necha marta ortadi? Iste’molchi quvvati va o’tkazgich kundalang kesim yuzasi hisobga olinmasin.

javob: 2,8 marta.

9.10. 9.3а-rasmda nominal kuchlanishi 220 V bo’lgan istemolchining izolyatsilangan neytral usulida uch fazali tarmoqqa ulash sxemasi keltirilgan. Fazalarning birini ushlagan inson tanasidan oqayotgan tok kattaligini aniqlang. Odamning tana qarshiligi 1 kOm, izolyatsiya qarshiligi 10 kOm deb olinsin.

javob: 50 mA.

9.12. 9.3 b-rasmda keltirilgan sxema orqali leniya kuchlanish 220 V bo’lgan elektr tarmog’iga ulangan. Agar R=100 kOm bo’sa, inson tanasidan oqayotgan tok kattaligini aniqlang. Odamning tana qarshiligi 1 kOm, izolyatsiya qarshiligi 80 kOm deb olinsin.

javob: 1,5 mA

9.3-rasm
9.13. Quvvati P₂=4,5 kVt bo‘lgan asinxron dvigatel kattaliklari cos₁=0,8, =0,85, U_nom=380 V L=40 m uzunlikdagi liniyaga ulangan u=3% da АПРТО markali o‘tkazgich kundalang kesim yuzasini tanlang.

Yechish.

1. Mexanik mustaxkamlikka ko‘ra o‘tkazgich kundalang kesim yuzasi

q_mx=2,5 mm²

2. Hisobiy tok

9.1-jadvalga asosan po‘lat trubaga ichiga tiqilgan uch o‘tkazgichli liniya uchun, iste’molchi uchun o‘tkazgichning kundalang kesim yuzasi

q_i=2,0 mm² (I_rux=18 A I_h=10A).

3. Kuchlanish isrofiga (u=3%) kura kundalang kesim yuzasi

4. Tanlangan kundalang kesim yuzasi qiymati q_tan =2,5 mm²

9.14. Cho‘g‘lanma lampa o‘rnatilgan (cos=1) yoritgichlar bitta liniyaga ulangan. Lampalar quvvati P=100 Vt, lampalar soni n=15. Lampalar orasidagi masofa 4 m, umumiy uzunligi L=60 m. Agar u=2% bo‘lsa АПВ markali o‘tkazgichning kundalang kesim yuzasini aniqlang.

Yechish.

1. Mexanik mustahkamlikka ko‘ra q_mx=2,5 mm²

2. Hisobiy tok

3. Yuklama tokiga kura kundalang kesim yuzasi q_i=2,0 mm²

4. Kuchlanish isrofiga kura kundalang kesim yuzasi

5. O‘tkazgichning tanlangan yuzasi q_tan=4,0 mm²

6. Kuchlanish isrofining haqiqiy qiymati (9.9) ifodaga asosan

u=2 3,03 / 4=1,51 %

9.15. Tarmoq ulangan bir fazali istemolchi uchun o‘tkazgich kundalang kesim yuzasini tanlang. Kuchlanish U_f=220 V. O‘tkazgichlarni o‘rnatish usuli, materiali va yul quyiladigan kuchlanish isrofi alohida beriladi. Elektr iste’molchi quvvati, quvvat koeffisienti va liniya uzunligi 9.3-jadvalda keltirilgan.

9.3-jadval

№	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
P,kVt	3	10	8	12	9,6	5,5	7,2	4,5	6	9	8,6	7,5
L,m	50	40	60	2	40	55	65	90	80	65	60	70
cos	0,8	1,0	0,9	0,7	0,6	0,5	0,7	0,8	0,9	0,9	0,8	0,8

9.16. Tarmoq oxiriga ulangan uch fazali istemolchi uchun o‘tkazgich kundalang kesim yuzasini tanlang. Kuchlanish U_l=220 V. O‘tkazgich truba ichiga o‘rnatilgan. O‘tkazgich materiali alyumindan. larni o‘rnatish usuli, materiali alohida beriladi. Elektr iste’molchi quvvati, quvvat koeffisienti, liniya uzunligi va yul quyiladigan kuchlanish isrofi 9.4-jadvalda keltirilgan.

9.4-jadval

№	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
P,kVt	10	15	20	18	14	7	12	22	16	18	20	11
L,m	50	40	45	55	60	80	35	40	32	48	42	70
cos	1,0	0,8	0,5	0,7	0,75	0,85	0,9	0,95	1,0	0,7	0,8	0,85
Du	2	2	2	2	2	2	2,5	2,5	2,5	3	3	3

9.17. Tarmoq buylab joylashtirilgan bir fazali istemolchilar uchun o‘tkazgich kundalang kesim yuzasini tanlang. Kuchlanish U_f=220 V. O‘tkazgichlar ochiq usulda urnatilgan. O‘tkazgich simlar materiali o‘qituvchi tomonidan tanlanadi. Elektr iste’molchilar quvvati va iste’molchilardan energiya manbasigacha masofa 9.5 va 9.6-jadvallarda berilgan.

9.5-jadval

a) P₁=200Vt; cos=0,8 u=1,5%

I	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
Li,m	5	7	9	11	13	15	17	19	21	23	25	27

9.6-jadval

b) P₁=100Vt; cos=1,0; u=1,5%

i	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
Li,m	10	13	15	18	20	22	25	27	30	32	35	38

v) xuddi shunday, faqat a) cos=0,6; u=1,0%; u=1,0%;

d) xuddi shunday, faqat a) P_i=300Vt;

g) xuddi shunday, faqat b) cos=0,7;

e) xuddi shunday, faqat b) P_i=200Vt

9.18. Tarmoq buylab joylashtirilgan uch fazali istemolchilar uchun o‘tkazgich kundalang kesim yuzasini tanlang. Kuchlanish U_l=380 V. O‘tkazgichlar trubaga joylashtirilgan. O‘tkazgich simlar materiali o‘qituvchi tomonidan tanlanadi. Elektr iste’molchilar quvvati va iste’molchilardan energiya manbasigacha masofa 9.7-9.10-jadvallarda berilgan.

9.7-jadval

a) P_2i=2,8 kVt; cos=0,85; u=2,0%; =0,8

i	1	2	3	4	5	6
Li,m	10	13	16	20	24	28

9.8-jadval

b) P_2i=4,0 kVt; cos=0,8; u=2,0%; =0,85

i	1	2	3	4	5	6	7	8
Li,m	6	9	12	15	18	21	24	27

9.9-jadval

v) P_2i=1,7 kVt; cos=0,75; u=2,0%; =0,7

i	1	2	3	4	5	6	7	8
Li,m	8	12	16	20	24	28	32	36

9.10-jadval

g) P_2i=2,0 kVt; cos=0,6; u=2,0%; =0,9

i	1	2	3	4	5	6	7	8
Li,m	10	12	18	20	23	44	80	40

9.19. 220 V li tarmoqdan 15 daqiqa davomida o’zgarmas tok dvigateli iste’mol qilayotgan tok 10 A ni tashkil etdi. Dvigatel tomonidan iste’mol qilingan quvvatni aniqlang.

9.20. Qarshiligi R₀=0,45 Ом/км bo’lgan uzunligi 4,5 km kuchlanishi 10 kV bo’lgan uch fazali kabel tarmog’ida tok kuchi I_h=95 А tashkil etsa, t= 3300 soat mobaynidagi energiya isrofini aniqlang.

javob: ΔW=3I²Rt=180·103 kVt·soat

9.21. Kuchlanishi 6 kV.li tarmoqni 10 kV ga almashtirsak elektr o’zatish tarmog’ining o’tkazish qobiliyati necha marta ortadi? Iste’molchi quvvati va o’tkazgich kundalang kesim yuzasi hisobga olinmasin.

javob: 2,8 marta.

9.22. 9.3а-rasmda nominal kuchlanishi 220 V bo’lgan istemolchining izolyatsilangan neytral usulida uch fazali tarmoqqa ulash sxemasi keltirilgan. Fazalarning birini ushlagan inson tanasidan oqayotgan tok kattaligini aniqlang. Odamning tana qarshiligi 1 kOm, izolyatsiya qarshiligi 10 kOm deb olinsin.

javob: 50 mA.

9.23. 9.3 b-rasmda keltirilgan sxema orqali leniya kuchlanish 220 V bo’lgan elektr tarmog’iga ulangan. Agar R=100 kOm bo’sa, inson tanasidan oqayotgan tok kattaligini aniqlang. Odamning tana qarshiligi 1 kOm, izolyatsiya qarshiligi 80 kOm deb olinsin.

javob: 1,5 mA

9.3-rasm
9.24. Quvvati P₂=4,5 kVt bo‘lgan asinxron dvigatel kattaliklari cos₁=0,8, =0,85, U_nom=380 V L=40 m uzunlikdagi liniyaga ulangan u=3% da АПРТО markali o‘tkazgich kundalang kesim yuzasini tanlang.

Yechish.

1. Mexanik mustaxkamlikka ko‘ra o‘tkazgich kundalang kesim yuzasi

q_mx=2,5 mm²

2. Hisobiy tok

9.1-jadvalga asosan po‘lat trubaga ichiga tiqilgan uch o‘tkazgichli liniya uchun, iste’molchi uchun o‘tkazgichning kundalang kesim yuzasi

q_i=2,0 mm² (I_rux=18 A I_h=10A).

3. Kuchlanish isrofiga (u=3%) kura kundalang kesim yuzasi

4. Tanlangan kundalang kesim yuzasi qiymati q_tan =2,5 mm²

9.25. Cho‘g‘lanma lampa o‘rnatilgan (cos=1) yoritgichlar bitta liniyaga ulangan. Lampalar quvvati P=100 Vt, lampalar soni n=15. Lampalar orasidagi masofa 4 m, umumiy uzunligi L=60 m. Agar u=2% bo‘lsa АПВ markali o‘tkazgichning kundalang kesim yuzasini aniqlang.

Yechish.

1. Mexanik mustahkamlikka ko‘ra q_mx=2,5 mm²

2. Hisobiy tok

3. Yuklama tokiga kura kundalang kesim yuzasi q_i=2,0 mm²

4. Kuchlanish isrofiga kura kundalang kesim yuzasi

5. O‘tkazgichning tanlangan yuzasi q_tan=4,0 mm²

6. Kuchlanish isrofining haqiqiy qiymati (9.9) ifodaga asosan

u=2 3,03 / 4=1,51 %

9.26. Tarmoq ulangan bir fazali istemolchi uchun o‘tkazgich kundalang kesim yuzasini tanlang. Kuchlanish U_f=220 V. O‘tkazgichlarni o‘rnatish usuli, materiali va yul quyiladigan kuchlanish isrofi alohida beriladi. Elektr iste’molchi quvvati, quvvat koeffisienti va liniya uzunligi 9.3-jadvalda keltirilgan.

9.3-jadval

№	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
P,kVt	3	10	8	12	9,6	5,5	7,2	4,5	6	9	8,6	7,5
L,m	50	40	60	2	40	55	65	90	80	65	60	70
cos	0,8	1,0	0,9	0,7	0,6	0,5	0,7	0,8	0,9	0,9	0,8	0,8

9.27. Tarmoq oxiriga ulangan uch fazali istemolchi uchun o‘tkazgich kundalang kesim yuzasini tanlang. Kuchlanish U_l=220 V. O‘tkazgich truba ichiga o‘rnatilgan. O‘tkazgich materiali alyumindan. larni o‘rnatish usuli, materiali alohida beriladi. Elektr iste’molchi quvvati, quvvat koeffisienti, liniya uzunligi va yul quyiladigan kuchlanish isrofi 9.4-jadvalda keltirilgan.

9.4-jadval

№	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
P,kVt	10	15	20	18	14	7	12	22	16	18	20	11
L,m	50	40	45	55	60	80	35	40	32	48	42	70
cos	1,0	0,8	0,5	0,7	0,75	0,85	0,9	0,95	1,0	0,7	0,8	0,85
Du	2	2	2	2	2	2	2,5	2,5	2,5	3	3	3

9.28. Tarmoq buylab joylashtirilgan bir fazali istemolchilar uchun o‘tkazgich kundalang kesim yuzasini tanlang. Kuchlanish U_f=220 V. O‘tkazgichlar ochiq usulda urnatilgan. O‘tkazgich simlar materiali o‘qituvchi tomonidan tanlanadi. Elektr iste’molchilar quvvati va iste’molchilardan energiya manbasigacha masofa 9.5 va 9.6-jadvallarda berilgan.

9.5-jadval

a) P₁=200Vt; cos=0,8 u=1,5%

I	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
Li,m	5	7	9	11	13	15	17	19	21	23	25	27

9.6-jadval

b) P₁=100Vt; cos=1,0; u=1,5%

i	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
Li,m	10	13	15	18	20	22	25	27	30	32	35	38

v) xuddi shunday, faqat a) cos=0,6; u=1,0%; u=1,0%;

d) xuddi shunday, faqat a) P_i=300Vt;

g) xuddi shunday, faqat b) cos=0,7;

e) xuddi shunday, faqat b) P_i=200Vt

9.29. Tarmoq buylab joylashtirilgan uch fazali istemolchilar uchun o‘tkazgich kundalang kesim yuzasini tanlang. Kuchlanish U_l=380 V. O‘tkazgichlar trubaga joylashtirilgan. O‘tkazgich simlar materiali o‘qituvchi tomonidan tanlanadi. Elektr iste’molchilar quvvati va iste’molchilardan energiya manbasigacha masofa 9.7-9.10-jadvallarda berilgan.

9.7-jadval

a) P_2i=2,8 kVt; cos=0,85; u=2,0%; =0,8

i	1	2	3	4	5	6
Li,m	10	13	16	20	24	28

9.8-jadval

b) P_2i=4,0 kVt; cos=0,8; u=2,0%; =0,85

i	1	2	3	4	5	6	7	8
Li,m	6	9	12	15	18	21	24	27

9.9-jadval

v) P_2i=1,7 kVt; cos=0,75; u=2,0%; =0,7

i	1	2	3	4	5	6	7	8
Li,m	8	12	16	20	24	28	32	36

9.10-jadval

g) P_2i=2,0 kVt; cos=0,6; u=2,0%; =0,9

i	1	2	3	4	5	6	7	8
Li,m	10	12	18	20	23	44	80	40

9.30. 220 V li tarmoqdan 15 daqiqa davomida o’zgarmas tok dvigateli iste’mol qilayotgan tok 10 A ni tashkil etdi. Dvigatel tomonidan iste’mol qilingan quvvatni aniqlang.

9.31. Qarshiligi R₀=0,45 Ом/км bo’lgan uzunligi 4,5 km kuchlanishi 10 kV bo’lgan uch fazali kabel tarmog’ida tok kuchi I_h=95 А tashkil etsa, t= 3300 soat mobaynidagi energiya isrofini aniqlang.

javob: ΔW=3I²Rt=180·103 kVt·soat

9.32. Kuchlanishi 6 kV.li tarmoqni 10 kV ga almashtirsak elektr o’zatish tarmog’ining o’tkazish qobiliyati necha marta ortadi? Iste’molchi quvvati va o’tkazgich kundalang kesim yuzasi hisobga olinmasin.

javob: 2,8 marta.

9.33. 9.3а-rasmda nominal kuchlanishi 220 V bo’lgan istemolchining izolyatsilangan neytral usulida uch fazali tarmoqqa ulash sxemasi keltirilgan. Fazalarning birini ushlagan inson tanasidan oqayotgan tok kattaligini aniqlang. Odamning tana qarshiligi 1 kOm, izolyatsiya qarshiligi 10 kOm deb olinsin.

javob: 50 mA.

9.34. 9.3 b-rasmda keltirilgan sxema orqali leniya kuchlanish 220 V bo’lgan elektr tarmog’iga ulangan. Agar R=100 kOm bo’sa, inson tanasidan oqayotgan tok kattaligini aniqlang. Odamning tana qarshiligi 1 kOm, izolyatsiya qarshiligi 80 kOm deb olinsin.

javob: 1,5 mA



9.3-rasm