O’tibdo’ Sana 09 «Ona tili» 7-sinflar uchun 6-Sinfda o'tilganlarni takrorlash

c) kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish
II. O’tgan mavzuni so’rash.
a) individual - tarqatma materiallar, kartochka.
b) Frontal (guruh bilan ishlash)
III. Yangi mavzu:
1-topshiriq. Gaplardagi sifatlanmishlarni tushirib, ulardagi egalik qo’shimchalarini sifatdoshlarga qo’shing.
1. Bilgan narsang naf keltirar. (Maqol) 2. O’qigan narsam xotiramda muhrlanadi.


Sifatdosh va harakat nomlari tarkibidagi egalik qo’shimchalari harakat bajaruvchisining shaxsi va sonini bildiradi. Shuning uchun qaratqich kelishigini olgan shaxs bildiruvchi so’zning qo’llanilishiga ko’pincha ehtiyoj bo’lmaydi.


107-mashq. Maqollarni o’qing. Egalik qo’shimchalarini topib, vazifasini tushuntiring.
1. Bo’zchi bilganin to’qir, Baxshi bilganin o’qir. 2. Boqqaning ikki echki, o’shqirganing yer tebratar. 3. Mulla bilganin o’qir, Tovuq ko’rganin cho’qir. 4. Mehnat qilib topganing — Qand-u asal totganing. 5. Bilganingni eldan ayama.


108-mashq. Nuqtalar o’rniga egalik qo’shimchalaridan mosini qo’ying va ularning gapda tutgan o’rnini izohlang.
1. Ahyon-ahyonda polizdan qovunlarning tars-turs yorilgan... eshitilyapti. (Murod Xidir) 2. Hammadan ham qizig’i qaytish...da bo’ldi. Dadam bizni «Bir dengiz sayri qilinglar», deb havorang kemaga tushirdi. Qaytayotgan...da tol novdalariga ikkitadan baliqni ildi-da, sovg’a qildi. (Hakim Nazir) 3. Xolida maktab kiyimi kiygan...dan so’ng, chindan ham bo’yi cho’zilib qolganga o’xshab ko’rindi. (S. Anorboyev) 4. Turnalar uzoqlashib ko’zga ko’rinmay ketgan...dan so’ng o’zicha hayron bo’ldi. «Ularning dam arqondek cho’zilib, dam g’alvirdek yoyilib uchish...ning sababi nimada ekan-a?» — deb o’yladi. (O. Husanov) 5. Haqiqiy inson o’zidan boshqalarning tashvishi bilan yashash... kerak. (Gazetadan)


109-mashq. Egalik qo’shimchali so’zni topib, tushib qolgan qaratqich kelishigi qo’shimchasini olgan shaxs bildiruvchi so’zga bog’lab ko’ring. Qaysi holat o’ng’ay ekanligini aniqlang?
1. - Ko’raman kirmaganingni, — dedi Bo’taboy otlanayotib. (Abdulla Qahhor) 2. Menga g’ayir ko’zi ila qarashingiz tabiiy, deb hisoblayman. (Sh. Xolmirzayev) 3. Xuddi aytganimday bo’ldi-ya. (O. Yoqubov) 4. O’qishlaringiz yaxshimi? (S. Zunnunova) 5. Albatta, o’zing birga borasan, qudalaring bilan tanishmog’ing ham zarur. (A. Qodiriy)