O‘ta-403 adabiyot nazariyasi abdulla qahhor hikoyalari uslubi. “Bemor”,”OʻGʻRI” hikoyalari asosida

IBROHIM HAQQUL: “Abdulla Qahhor nainki adabiyotning, yurt va millatning ham vijdoni” degan mohiyatga men alohida urgʻu bergan ekanman. Darvoqe, marhum adibimiz Oʻlmas Umarbekov ham ustozni millat vijdonini tamsil etgan yozuvchilardan deb taʼriflagan. Ha, Abdulla Qahhor bosib oʻtgan hayot yoʻli ham, ijod yoʻli ham vijdon yoʻli edi. U soʻnggi nafasigacha millat dardi bilan yashadi. Shuning uchun ham unga ogʻir boʻlgan. Mamlakatda toza fikrlaydigan odamlar kamayib ketgani, shular ham iqtidorini yangi haqiqat izlashga emas, eskilarini takrorlashga sarf aylaganiga qaramay, Abdulla Qahhor doimo ozod fikr, yangi haqiqatlar uchun kurashgan – yolgʻizlanish, tanqidu taʼqiblarni pisand qilmasdan kurashgan. Abdulla Qahhorning ijodiy nafasidan nomardlik, har qanday gʻirromlik titragan, tubanlik oʻzini panaga tortgan. Unga tish qayraganlar esa yuzlariga niqob tortishga majbur boʻlishgan. Uning borligi millatning ham davlati, ham sarvati, ham shavkati boʻlgan. Mubolagʻasiz shunday!

SAID AHMAD : Abdulla Qahhor hikoya va qissalaridagi har bir so‘z, har bir iboraning o‘rni shu qadar muqim va mustahkamki, ularni boshqa so‘z, boshqa ibora yoxud jumla bilan o‘zgartirish deyarli imkonsiz. “Men tajriba uchun, ustozning “O‘g‘ri”, “Bemor”, “Anor” hikoyalaridan ba’zi so‘zlarni olib tashlab ko‘rdim. Bo‘lmadi. Hikoya bir ustuni olib tashlangan ayvonga o‘xshab lapanglab qoldi». Axir, har bir sahifa o‘rta hisobda 15-16 marta ko‘chirilsa, har safar jumlalarga sayqal berilsa, boz ustiga bir sahifadagi gapni bir jumlaga, o‘n sahifa mazmunini birgina sahifaga sig‘dirish uchun qunt va ilhom ila mehnat qilinsa — so‘z nari tursin, tinish belgisini ham qimirlatib bo‘lmaydi.