Ot yasovchi qo’shimchalar narsa oti yasovchi qo’shimchalar

OT YASOVCHI QO’SHIMCHALAR
1. Narsa oti yasovchi qo’shimchalar:

1. -gi (-qi, -ki, -g’i, -g’u): supurgi, tepki, chopqi, tuyg’u.

2. -(i)q: taroq, bostiriq (ovqat, doridan so’ng suyuqlik ichish=bostiriq qilmoq), buyruq (buyur+iq=buyruq), chiziq, yirtiq, tishloq (tovush almasishi yuz bergan)

3. -gich: (-kich, -g’ich, -q’ich): savag’ich, ochqich, muzlatkich, chizg’ich

4. -(a)k: bo’lak, xurrak, bezak, varrak, po’kak

5. -ma: suzma, dimlama (ovqat), cho’kma (= cho’kindi), chizma, kesma, yuklama

6. -don: guldon, qalamdon, siyohdon

7. -(o)q: o’roq, boshoq, bo’yoq, so’roq, quchoq

8. -gak (-kak): eshkak, bezgak, ilgak

9. -(i)m: bog’lam, qatlam, bo’lim, chiqim, bo’g’im (aynan: bo’g’in)

10. -(i)ndi: qirindi, cho’kindi, yuvundi, chiqindi

11. -moq (-miq): quymoq (taom), bulamiq (atalasimon taom), ilmoq, chaqmoq

12. -choq (-chak): o’yinchoq, taqinchoq, belanchak

13. -(i)k: bitik, bo’rtik (aynan: bo’rtiq (joy)

14. -qon: bosqon, qopqon

15. -diq (-tik): o’rindiq, qoldiq; o’limtik

16. -doq (-ildoq): qo’ndoq, qovurdoq, shaqildoq (o’yinchoq), hiqildoq, liqildoq (ilik, yog’ kabi narsalar)

17. -lik: boylik, taglik, shirinlik, yorug’lik, hayitlik, jonliq, suvliq

18. -(i)t, -(o)t: chiqit, sizot (sizib chiquvchi suv)

19. -(i)ch: bog’ich, o’pich, chekich, cho’mich

20. -(o)v: bo’g’ov (kishan, band), burov (hayvonlar tumshug’iga solinadigan sirtmoq)

21. -(o)va: oqova, shovva (suvning quyilib tushish joyi)

22. -loq: po’stloq

23. -(i)n: tiqin, chaqin, qo’shin

24. -cha: qizilcha, qalamcha, olacha

25. -chi: suyunchi

26. -chiq: yopinchiq, suyanchiq
2. Shaxs oti yasovchi qo’shimchalar:

1. -kash: aravakash, kirakash, o’rtakash

2. -bon: bog’bon, xazinabon

3. -dor: -chorvador, zamindor, quldor, taqvodor

4. -paz: oshpaz, shirapaz, kabobpaz

5. -soz: mashinasoz, aravasoz, soatsoz

6. -chi: gulchi, yilqichi, ko’nchi

7. -shunos: aholishunos, oyshunos, tilshunos

8. -boz: dorboz, masxaraboz, pichoqboz

9. -dosh: sinfdosh, quroldosh, partadosh

10. -gar/-gor/-kar/-kor: zargar, talabgor, miskar, sholikor

11. -do’z: etikdo’z, kashtado’z, do’ppido’z

12. -xo’r: mayxo’r, choyxo’r

13. -xon: g’azalxon, kitobxon, jurnalxon

14. -go’y: maslahatgo’y, arzgo’y

15. -furush: chitfurush, qoqifurush

16. -vachcha: xola/tog’a+vachcha

17. -(u)vchi: uchuvchi, saylovchi

18. -dak: yugurdak

19. -kush: padarkush, insonkush, xudkush

20. -ar: chopar

21. -lik: quvalik, shaharlik, shimollik, vodiylik, boshliq

22. -ist: jurnalist, mashinist, terrorist

23. -qin: tutqun, qochqin

3. O’rin-joy oti yasovchi qo’shimchalar

1. -zor: gulzor, mevazor, ekinzor

2. -goh: o’yingoh, sihatgoh, manzilgoh

3. -loq: o’tloq, qumloq

4. -iston: go’riston, Turkiston

5. -ma: bostirma, qaynama (soy, daryo kabilarning suvi aylanib, qaytib turadigan qismi, girdob)

6. -(i)k: kechik

7. -liq//-lik: oraliq, yalanglik, kenglik, botqoqlik, borliq

8. -ot (-at): tashkilot, …
4. Faoliyat-jarayon oti yasovchi qo’shimchalar:

1. -diq: hordiq

2. -lik: bolalik, keksalik, hakamlik, shanbalik

3. -garlik: tayyorgarlik,

4. -at (-ot): halokat, taqdimot, tadqiqot, imkoniyat

5. -chilik: qo’shnichilik, ustachilik, chevarchilik

6. -garchilik: yog’ingarchilik, loygarchilik

7. -(i)m: o’rim, terim,

8. -(i)k/-(i)q: ko’rik, chopiq, qiliq

9. -ma: ko’rgazma, yo’qlama

10. -qin (-g’in): bosqin, qirg’in, toshqin, yong’in

11. -in: yog’in

5. Mavhum ot yasovchi qo’shimchalar:

1. -at/ot: samimiyat, madaniyat, xayolot, ruhiyat

2. -lik: go’zallik, razillik, dadillik, sharmandalik

3. -ch: o’kinch, sog’inch, yupanch

4. -m: chidam

5. -chilik: sharmandachilik

6. -cha: tushuncha