Ot so‘z turkumini o‘rganish bo‘yicha o‘quv dasturi tahlili Ot so’z turkumi. Otning ma’no guruhlari

shunda gap ko‘p. Aravaning g‘ichir-g‘ichiridan cho‘chidi. 

Kelishiklar belgili va belgisiz holda, ya’ni turlovchi affikslar bilan yoki turlovchi 

affikslarsiz ishlatiladi. Belgili ishlatilish barcha kelishiklarga xos hodisadir. 

Belgisizlik esa quyidagi kelishiklarda uchraydi: a) qaratqich kelishigi belgisiz 

qo‘llaniladi: cho‘l bag‘ri, maktab bog‘i; b) tushum kelishigi belgisiz 

qo‘llanadi: ariq qazimoq, ko‘chat o‘tqazmoq kabi. 

O‘zbek tilida oltita kelishik mavjud bo‘lib, ularning har biri o‘z shakli va ma’nosi 

hamda sintaktik vazifasiga ega. Ular o‘zi birikadigan boshqa so‘zlar bilan 

quyidagicha munosabatda bo‘ladi: 1) qaratqich kelishigi ot bilan otni grammatik 

aloqaga kiritadi va moslashuvli birikma hosil qiladi: kitobning varag‘i, odamning 

gavdasi; 2) tushum, jo‘nalishi, o‘rin, chiqish kelishiklari ot bilan fe’lni o‘zaro 

bog‘laydi va boshqaruvli birikma hosil qiladi: kitobni o‘qidi, kitobda ko‘rdim, 

kitobga qaradi, kitobdan oldim kabi.