Основные понятия об измерениях и измерительных приборах

Ўлчов асбобларининг сифати ўлчов асбобининг ўлчаш аниқлиги, 
сезгирлиги ва тезкорлиги билан ифодаланади.

---

7 
Ўлчов асбобларининг аниқлиги унинг қанчалик тўғри кўрсатаёгани билан 
белгиланади, яъни, ўлчаш натижалари ўлчанаётган катталикнинг ҳақиқий 
қийматидан қанчалик четлашаётганига боғлиқ.
Ўлчов асбоби сезгирлиги деганда уни ўлчанаётган катталикнинг кичик 
ўзгаришларини сезаолиш қобилияти тушунилади. Ўлчов асбоби сезгирлигини 
стрелкани чизиқли ёки бурчак силжишини, бу силжишга сабаб бўлган ўлчанаётган 
катталик ўзгаришига нисбати орқали ифодалаш мумкин. 
S =
ΔA
Δl
ёки, S =
ΔA
Δ

Бу, ўлчов асбоби ўлчанаётган катталикнинг қанча кичик ўзгаришини сезса, 
унинг сезгирлиги шунча катта дегани. Сезгирлик бўлинма қийматига тескари 
пропорционалдир ва шунинг учун ўлчов асбоби шкаласи қанча кичик бўлинма 
қийматига эга бўлса, унинг сезгирлиги шунча катта бўлади.
Ўлчов асбоби тезкорлиги унинг инерциясига, яъни ўлчашнинг кечикишига
боғлиқ.
Хар хил ўлчов асбобларининг ишлатилишига маълум талаблар мавжуд 
(температура, намлик, тебранишлар ва бошқалар). 
Ўзбекистонда хозир автоматлаштириш воситаларининг ва саноат 
асбобларининг ягона давлат тизими (ГСП) мавжуд бўлиб, у ўлчаш ва 
автоматлаштириш воситаларини унификациялаш ва стандартлашни назарда тутади. 
Сигналларни унификациялаштириш (пневматик сигнал 0,02- 0,1 МПа; электр 
аналогли сигнал 0-5 mа; 0-20mа) автоматлаштириш воситалари ва саноат 
асбобларининг ягона давлат тизимининг асоси ҳисобланади.
 
ЎЛЧАШ ХАТОЛИКЛАРИ 
Ўлчаш усуллари ва ўлчов асбобларининг такомил эмаслиги ва ўлчаш 
шароитларининг таъсири натижасида физик катталикларни ўлчашни абсолют аниқ 
амалга ошириб бўлмайди. Бунда ҳосил бўлаётган хатоликларнинг сон қиймати 
ўлчаш хатоликлари дейилади. Шундай қилиб, ўлчаш хатолиги деб ўлчов асбоби 
кўрсатуви билан ҳақиқий қиймат орасидаги фарқга айтилади.
Ўлчаш хатолиги абсолют ёки нисбий катталикларда ифодаланиши мумкин.