Основные понятия, компоненты и модели

Mohiyat (Atribut 1, Atribut 2…., Atribut n)
Assotsiatsiya [MohiyatS1, MohiyatS2,… ] (atribut 1, atribut 2…., atribut n)

Bunda S – aloqa bosqichi, atributlar kiruvchi kalitlar va ular tegiga chizish orqali belgilanishi kerak.

Yuqo’rida ko’rib chiqilgan mohiyatlar orasidagi ko’p aloqalar misoli IMTida quiydagicha tasvirlangan:
Vrach (vrach nomeri, Familiyasi, Ismi, Otasining ismi, Mutaxasisligi)
Bemor (qaydnoma nomeri, palata nomeri, Familiyasi, Ismi, Otasining ismi, Manzili, Jinsi)
Davolovchi vrach [Vrach1, Bemor M]( Vrach nomeri ,Qaydnoma nomeri)
Maslahatchi [VrachM, Bemor N]( Vrach nomeri ,Qaydnoma nomeri).
ERdiagrammalarda aloqa – bu mohiyatlar, atributlar, assotsiatsiyalar va boshqa axborot ob’ektlarini tasvirlovchi geometric shakllarni bog’lovchi tizimdir.Matnda bu atama mohiyatlarning o’zaro bog’lanishini ko’rsatish uchun qo’llaniladi. Agar bu o’zaro bo’g’liklik atributlarga ega bo’lsa u holda u assotsiatsiya deb ataladi.


2.3.Relyatsion ma’lumotlar bazasi


2.3.1.Mohiyatlar klassifikatsiyasi

Mohiyatlarning uchta asosiy turi aniqlangan:

• 
  Sterjenli
  
• 
  Assotsiativ
  
• 
  Tavsifiy
  

shuningdek assotsiativ mohiyatning qisim sinfi bo‘lgan – belgilash.
Sterjenli mohiyat (Sterjen) – bu mustaqil mohiyat (to’liq tarifi quyida ko’rsatilgan).
Assotsiativ mohiyat (Assotsiatsiya) – bu “ko‘pdan-ko‘pga” (“birdan-ko’pga” va hakozo) ko‘rinishidagi bog‘lanishlar ya’ni ikki yoki undan ortiq mohiyatlar yoki mohiyatlar hushasi orasidagi aloqa. Assotsiatsiyalar to‘laqonli mohiyatlar sifatida ko‘rib chiqiladi:

• 
  Ular huddi sterjenli mohiyatlar singari boshqa assotsiatsiyalar va manolarda qatnasha oladi;
  
• 
  Ular o‘z hususiatlariga ega bo‘lishi mumkin, ya’ni ular nafaqat aloqani ko’rsatishga kerak bo‘ladigan kalit atributlariga ega bo‘lib qo‘lmasdan, balki aloqani tavsiflovchi istalgancha boshqa atributlar soniga ega bo’lishi mumkin. Masalan, “Nikoh” kuidagi kalit atributlarni o‘z ichiga oladi “Kod_M”, ”Kod_J” va “Erning tabel raqami”, “Xotinning tabel raqami”, shuningdek aniqlovchi atributlar “Guvohlik raqami”, “Qaydnoma muddati”, “Qaydnoma manzili”, “Nikoh uyi kitobidagi qaidnoma raqami” va hakoza.