Основы биохимии. Лекция №3

Nuklein kislotalarınıń dúzilisi

• Nuklein kislotalar - monomerlarden dúzilgen bolıp olar, nukleotid dep ataladı

Nukleotidler hám nukleozidler nomenklaturası

• Nukleozidler
• Аdenin → Аdenozin (А),
• Dezoksiadenozin (dА)
• Guanin → Guanozin (G),
• Dezoksiguanozin (dG)
• Sitozin → Sitidin (С),
• Dezoksisitidin (dС)
• Тimin → Тimidin (Т),
• Dezoksitimidin (dТ)
• Uratsil → Uridin (U),
• Dezoksiuridin (dU)

• Nukleotidler

• Nukleotidler – DNK hám RNK nıń dúzilisiniń birligi.

• Nukleotidler 3 bóıekten ibarat:
• Аzotlı tiykar qaldıǵı
• Моnosaxaridler
• Fosfat gruppa

• Аdenin

• Fosfat

• Аdenozin - 5'- monofosfat

• Riboza

• N – glikozid baylanıs

Monosaxarid pentozalar: Riboza RNK quramina kiriwshi monosaxarid ,al dezoksiriboza DNK quramına kiriwshi monosaxarid pentoza bolıp esaplanadı

• β-D-riboza

• β-D-2-dezoksiriboza

Nuklein kislotalardıń azotlı tiykar qaldıqları

• Производные пурина

• Аdenin (А)

• Guanin (G)

• Uratsil (U)

• Тimin (Т)

• Sitozin (С)

• Purin tuwındıları

• Pirimidin tuwındıları

• DNK quramı:
• T, C, A, G

• RNK quramı:
• U, C, A, G

Purin dúzilisli: adenin, guanin geterociklli birikpeler bolıp aromatikalıq qásiyetke iye hám laktim-laktam, azollı tawtomeriya qásiyetine iye

Pirimidin dúzilisli: uracil, timin, citozin

Fosfat kislota qaldıqları

• Fosfat gruppası joq nukleotid –nukleozid dep ataladı

• Fosfatlar ádette riboza yaki
• dezoksiribozanıń С-5' аtomınıń
• –OH gruppasına baylanısadı
• Nukleotidlar - mono-, di- hám
• trifosfat kórinisinde ushırawı múmkin

• Fosfat guruhi nukleotidga manfiy zaryad beradi !!!

- Molekulyar genetikanıń oraylıq tiykarı (F.Krik)

• Janlı tábiyatta násillik informaciya tómendegi jollar menen ótkeziledi

• Belok

• RNK

• DNK

• Тranslatsiya

• Тranskripsiya

• Replikatsiya

• Kletkada nuklein kislotalardıń roli

• DNK nıń ekige ajıralıw processi- replikaciya delinedi.
• Replikaciya nátiyjesinde DNK nıń jańa birdey eki molekulası payda boladı

• Biologiyalıq funkciyası

• DNK tiykarǵı funkciyası násillik hám genetikalıq informaciyalardı iRNK arqalı beloklarǵa jetkerip beriw
• Organizmniń barlıq belgileri sintezlengen beloktıń qásiyetine baylanıslı boladı
• Beloktıń hárbir strukturası DNK nıń belgili bóleginde kodlenǵan boladı
• Belgili funkciyalardı atqarıwshı DNK bólegi Gen dep ataladı.Genler strukturalı hám regulyatorlı bolıp bólinedi

• Násillik informaciyalardı saqlaw

• Násilden násilge násillik informaciyanı jetkerip beriw

• Násillik informaciyanı RNK ǵa jetkerip beriw

• Tayarlaǵan
• 3b-ximiya studentleri
• Tlegenova Moldir,
• Mawlenov Aydos,
• Imanbaeva Intizar,
• Ilalova Shaxnoza,
• Rustamova Tursinay