O`smirlik

- birinchi turi - hayz ko`rish siklining davomiyligini hisobga olgan holda homilador bo`lish ehtimoli yuqori bo`lgan kunlarni aniqlab, shu kunlar jinsiy aloqa qilmaslik. Masalan, har 28 kunda hayz ko`ruvchi ayollarda, homilador bo`lish ehtimoli yuqori bo`lgan kunlar hayz ko`rish tuxtagandan keyin 11-17 kunlar hisoblanadi. Shu kunlar jinsiy aloqa to`xtatilishi kerak;
- ikkinchi turi - bola emizishdir.Bolaning emizish davrida tuxumdon funksiyasi susayadi, yetilgan tuxum hujayralar tuxum yo`liga o`tmaydi. Bu bilan urug`lanishning oldi olinadi;
- uchinchi turi - jinsiy aloqani vaqtidan oldin to`xtatishdir.
Yuqorida aytilgan oddiy biologik usullar yordamida rejalashtirilmagan homiladorlikni paydo bo`lish ehtimoli 75-80 foizga kamayadi.
Prezervativ va vaginal qalpoqchalar qo`llash. Prezervativlar ayol qiniga spermatozoid kirishiga to`sqinlik qiladi.
Vaginal qalpoqchalar rezinadan tayyorlangan bo`lib, jinsiy yaqinlashuvdan oldin qinga kiritiladi.
Spermitsid vositalar – krem, g`alvirak, ko`pik hosil qiluvchi tabletkalar, tampon, jele shaklidagi moddalar jinsiy aloqadan 10-15 daqiqa oldin qinga kiritiladi.
Bachadon ichiga ilgak (spiral) qo`yish usuli. Bu akusher-ginekolog shifokor tomonidan amalga oshiriladi. Yaxshi natija beradi.
Gormonal usul. Bunda ayol tuxumdonida ishlab chiqariladigan esteregon va preogesteron gormonlarni sintetik usulda tayyorlangan tabletkalarini ayol qabul qiladi. Bular ta`sirida hayz sikli oralig`ida ayol tuxumdonida gormon ishlab chiqarilishi to`xtaydi.Natijada tuxum hujayralari etilmaydi (ovulyatsiya ro`y bermaydi). Bu usulning samaradorligi qariyb 100 % ni tashkil etadi.
Gormonni in`eksiya usulida qo`llash. Bunda sintetik usulda ishlab chiqarilgan gormonal moddalar ayol dumba sohasi mushaklari orasiga yuboriladi. Natijada ovulyatsiya jarayoni to`xtab, homiladorlikning oldi olinadi.Bu moddalar 2-3 oyda bir marta yuboriladi. Samarasi yuqori.
Jarrohlik usuli. Bu usulda ayol bachadoni naylari jarrohlik usulida berkitib qo`yiladi.Bu usul ayol (oila) uchun homilador bo`lishning mutloq zaruriyati bo`lmagan hollarda qo`llanadi.
Abort va uning zarari. Abort-lotincha so`zdan olingan bo`lib, bola tashlash, bola oldirish ma`nosini bildiradi.Uning tabiiy va sun`iy turlari bo`ladi:
Tabiiy abort. Homilador ayolning og`ir yuk ko`tarishi, yiqilishi yoki biror og`ir xastaligi oqibatida, uning ixtiyorisiz homilaning tushishi ro`y beradi.
Tibbiy abort. Ayolning homiladorlik davrida og`ir kechadigan kasalliklari aniqlansa, shifokor maslahati asosida tibbiy usulda abort amalga oshiriladi. Tibbiy usul bilan amalga oshiriladigan sun`iy abortga homiladorlikning dastlabki 12 haftasigacha ruxsat etiladi. Tibbiy abort og`riqsizlantirish va aseptika qoidalariga amal qilingan holda tajribali akusher-ginekolog shifokor tomonidan bajariladi.
Sun`iy abort. Sog`lom ayol homilador bo`lib tug`ishini xohlamagani sababli o`z ixtiyori bilan abort qildiradi (homilani oldiradi).
Sun`iy abortning ayol sog`lig`iga zarari. Sun`iy abort ayol organizmiga quyidagi zararlarni ko`rsatishi mumkin:
1.Abortdan so`ng, ayolda asab-endokrin tizimi, moddalar almashinuvining buzilishi kuzatiladi;
2.Birinchi homilasini sun`iy usul bilan oldirgan ayol umrbod bepusht bo`lib qolishi mumkin;
3.Abort qilingan paytda bachadon devori shikastlanishi tufayli ayol ko`p qon yo`qotishi va ojizlanib qolishi mumkin;
4.Takror sun`iy abortdan keyin bachadon va tuxumdonning yallig`lanish kasalliklari yuzaga kelishi ehtimoldan holi emas;
5.Abort natijasida tuxum yo`lining bitib qolishi tufayli bachadondan tashqari homiladorlikning yuzaga kelishi xavfi ortadi. Bu esa ayolning bundan keyin tug`masligiga sabab bo`ladi.