O`smirlardagi zararli odatlarni oldini olish profilaktikasi

O`smirlardagi zararli odatlarni oldini olish profilaktikasi

E’tiboringgiz uchun raxmat!

Reja: 1.O`smirlardagi zararli odatlarni oldini olish 2.Zararli odatlarni oldini olish profilaktikasi 3.Giyohvand moddalarning organizmga taʻsiri

Kelajagi buyuk mustaqil yurtimiz uchun har tomonlama barkamol, vatanparvar, yuksak madaniyatli, maʻnaviy qadriyatlarni eʻzozlaydigan yetuk yoshlarni tarbiyalashimiz lozim. Ham jismonan, ham maʻnaviy sog‘lom avlodning turmush tarzini yaratish davr taqozosidir. O‘zbekiston Respublikasi birinchi prezidenti I.A.Karimovning «Buyuk maqsad yo‘lidan og‘ishmaylik» nomli asarida: «Biz naslimizning kelajagi-sog‘lom avlod uchun kurash boshladik. Shu nom bilan orden taʻsis etdik va maxsus xalqaro jamg‘arma tuzdik.

Sog‘lom avlod deganda, biz faqatgina jisman baquvvat farzandlarimizni emas, balki maʻnaviy boy avlodni ham ko‘zda tutganmiz. Chunki, har taraflama sog‘lom avlodga ega bo‘lgan xalqni hech qachon engib bo‘lmaydi. Buni hammamiz yaxshi anglab olmog‘imiz shart» - deb uqtirib o‘tgan edi. Darhaqiqat, sog‘lom avlodni shakllantirishmasalasi davlat siyosati darajasiga ko‘tarilgan bo‘lib, uni amalga oshirish esa, barcha mutasaddilarning bu borada jiddiy faoliyat olib borishlarini taqozo etadi.
Psixoaktiv moddalar (PAM)-alkogol, giyohvand va toksik moddalarga ruju qo‘yish, surunkali ravishda isteʻmol tufayli ularga o‘rganib qolish, qator mamlakatlar aholisi, ayniqsa yoshlar salomatligiga putur etkazayotgan eng daxshatli muammolardan biri bo‘lib qolmokda. So‘nggi yillarda tibbiy tavsiyalardan tashqari narkotik va toksik kayf qildiruvchi turli moddalarni qabul qilish ko‘rsatkichlari shiddat bilan oshib bormoqda. Eng xatarli tomoni shundaki, yoshlarorasida kuchli va og‘ir sintetik giyohvand moddalar-kokain va geroin kabilarga qiziqish kuchayib borayotganligi kuzatilmoqda.
Zararli odatlar qator tizimli buzilishlar bilan tavsiflanadi. Eng avvalo, modda almashinuvi jarayonida qo‘pol o‘zgarishlar ro‘y beradi. Zararli moddalar inson bosh miyasiga taʻsir etib, unga o‘rganib qolishiga olib keladi. SHu bilan birga, ular bosh miyaning, muhim ichki aʻzolarining zararlanishiga hamda immunitetning pasayib ketishiga sabab bo‘ladi.
Shaxsning salbiy tomonga o‘zgarishi, xarakterning zaiflashishi, hulq-atvor buzilishi, masʻuliyatsizlik, loqaydlik, oilaviy munosabatlarning buzilishi, jinoyatga qoʻl urish, o‘g‘irlik sodir etish kabilar giyoxvandlikka xos bo‘lgan holatdir.
Undan tashqari, maktab yoki o‘quv yurtidagi umumiy intizomning buzilishi, o‘quvchi va talabalar o‘zlashtirishining pasayishi, giyoxvandlarga xos muhit g‘oyasining tarqalishi kabilar ham giyoxvandlik illatining Yoshlar muhitiga kirib kelganligini anglatadi.
Tibbiy tomondan, giyoxvandlik oqibatida gepatitlar, VICH/OITS, jinsiy yo‘l bilan yuqadigan kasalliklarning ko‘payish jarayonini kuzatish mumkin. Bundan tashqari, tamaki chekish ham Yoshlar o‘rtasida avj olib borayotgan zararli omildir. Chunki, odam papiros chekkanda tamaki tutuni bilan nafas oladi, o‘pkaga kislorod o‘rniga karbonat angidrid gazi borib qonga o‘tadi, organizmdagi moddalar almashinuvini buzadi, bunday holat o‘z navbatida organizmning kislorod tanqisligiga sabab bo‘ladi. Chekish tufayli odamning xotirasi susayadi, odam ozib ketadi, yosh o‘smirlarni chekishi tufayli bola o‘sish va rivojlanishdan orqada qoladi, urug‘ hujayralarda o‘zgarishlar sodir bo‘ladi, jinsiy ojizlik kelib chiqadi.
Keyingi yillarda yoshlar o‘rtasida nos chekish kabi zararli odat keng tarqalmoqda. Nosning tutuni bo‘lmaganligi uchun u chekuvchi o‘pkasiga kirmagani bilan, uning zaharli moddalari til ostidagi qon tomirlariga so‘rilib, qon orqali miya, yurak, jigar kabi hayotiy muhim organlarni zaharlaydi. Nosning erigan qismi og‘iz bo‘shlig‘idagi so‘lak bilan yutib yuboriladi va u oshqozon-ichaklarga tushib, ularni zaharlaydi.