O`sish va rivojlanishining umumiy qonuniyatlari. Organizm va muhit

Muskul to'qimasi. Bu to`qima tolalari prato plazmasida qisqarish xususiyatiga ega bo`lgan tabaqalangan maxsus ingichka tolalar (miofibrillar) bo`ladi, ana shu bilan boshqa to`qimalardan farq qiladi. Organizmda silliq va ko'ndalang yo'lli muskul to'qimalari bor. Silliq muskul to'qimasi ichki organlar, tomirlar sistemasida bo'ladi. Ko'ndalang yo'lli muskul to'qimasi skeletdagi suyaklarni qoplab turadi. Yurakning muskul to'qimasi ham ko'ndalang yo'lli muskul to'qimasiga o'xshaydi. Muskul to`qimasi mezinximada rivojlanadi. Silliq muskul to`qimasining hujayralari duk shaklida, hujayralari staplazmasida oval shakldagi yadro bor. Miofibril tolalari bir-biriga parallel joylashgan bo`lib, qisqarish xususiyatiga ega.
Ko`ndalang yo`lli muskul to`qimasi ichki organlardan ba`zilari (halqum, qizilo`ngach, til, hiqildoq) devorida uchraydi. Bu to`imaning uzunligi bir necha sm ga etadi.
Nerv to'qimasi. Nerv to'qimasi tashqi muhit ta'sirida ichki organlarda ro'y beradigan ta'sirotni o'tkazish vazifasini bajaradi. Nerv to'qimasi neyron va yordamchi tuzilma neyrogliyadan tuzilgan. Neyrogliya hujayralari orasida neyronlar joylashgan. Ular neyronlarga nisbatan tayanch-trofik vazifani o'taydi. Neyron bir nechta o'siq va tanadan iborat. Uzun o'siqlar akson, kalta o'siqlar dendrit deb ataladi.
Nerv hujayralari turli shaklda (yulduzsimon, yumoloq, oval van oksimon) bo`ladi. Ular narv sistemasining turli qismida joylashgan. Nerv hujayrasidan chiqqan neyritning uzunligi har xil, ba`zilari 1 m va undan uzun bo`ladi. Kalta tolalari ko`p tarmoqli, bir nechta bo`ladi.


Asosiy va qo’shimcha o’quv adabiyotlar hamda axborot manbalari
Asosiy adabiyotlar

1. 
   The Right Start to a Healthy Life, Edited by Ingrid Stegeman and Caroline, Costongs EuroHealthNet, Rue de la Loi 67, 1040 Brussels, Belgium, 2012.
   
2. 
   Adolf Faller., Michael Schuenke-The Human Body - “An Introduction to Structure and Function” ThiemeStuttgart· New York http: //www.bestmedbook.com/2004.
   
3. 
   Aripova S.X. “Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi”. T.: “Fan va texnologiya”. 2010 y.
   
4. 
   Almatov K. “Ulg’ayish fiziologiyasi”. T.:M.Ulug’bek nomidagi bosmaxonasi. 2004 y.
   
5. 
   Sodiqov Q., Aripova S.X., Shaxmurova G.A. “Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi”. T.:Yangi asr avlodi. 2009 y.
   
6. 
   D.A. Mamatqulov., “Bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi”. “O’zbekiston faylasuflari milliy jamiyati”. 2017.