O’simliklar fiziologiyasi

O‘sishni o‘lchash usullari.
O‘sish tezligini aniqlash, organlarning uzunligi, hajmi, og‘irliklarini 
xarakterlash orqali amalga oshirilishi mumkin. Ko‘pchilik hollarda o‘simliklarning o‘sishi vaqti-vaqti 
bilan o‘lchovli chizg‘ich yordamida o‘lchab boriladi. Qisqa vaqt ichida o‘sishni aniqlash uchun esa 
gorizontal mikroskopdan foydalaniladi. 
O‘simliklarning o‘sish tezligini maxsus asbob-auksonografdan foydalanilanib ham olib borish 
mumkin. Shuningdek o‘simliklarning o‘sishini uning og‘irligining oshib borishiga qarab ham aniqlash 
mumkin. Ayrim organlarning, masalan ildizlar va poyalarning o‘sish tezligini aniqlashda ularni tush bilan 
belgilash ham qo‘llaniladi.Bunda avvalo o‘rganilayotgan organ tush bilan belgilab olib o‘lchanadi. 
So‘ngra vaqt o‘tishi bilan belgilangan joylar orasidagi masofa yana o‘lchanadi va masofaning oshishiga 
qarab o‘sish haqida xulosa qilinadi.
O‘simliklarni o‘sish tezligini quyidagicha hisoblash mumkin 
W
2
-W
1
K = ------------- 
T
2
- T
1
Bu erda: K = o‘sish tezligi (sm/soat), T
1,
T
2
- o‘lchash vaqtlari: boshlang‘ich (T
1
), oxirgi (T
2
)
(soatlarda), W
1, 
W
2 
- o‘simlikni boshlang‘ich (W
1
) va oxirgi (W
2
) uzunligi (sm). 
O’sishga tashqi muhit omillarining ta’siri. 
Harorat.
O’simliklarning o’sishiga eng faol ta’sir etadigan omillardan biri haroratdir. Ko’pchilik 
o’simliklarning o’sish tezligi harorat 0 dan 35
0
gacha o’zgarganda Vant-Goff qonuniga boysunadi. Lekin 
harorat 35-40
0
C dan oshgandan keyin o’sish tezligi ham pasayadi. Umuman o’sishga nisbatan ham 
haroratning uchta kordinal nuqtasi bor: 1) minimal, 2) optimal, 3) maksimal. Bu nuqtalar darajasi 
o’simliklarning turlariga bog’liq. 
Quyidagi jadvalda ayrim o’simliklarning unib chiqish harorati darajalari keltirilgan (
0
С).