Қосимжон содиқов тарихий лексикография

küč birlä berdi anqa ul išni
унга ишни куч билан берди
احدرت السفينة	quyï bardï kemä	кема қуйи борди
احضر الشي	Keltürdi anqa nimäni	унга нарсани келтирди
احضر الفرس	yaxšï yügürdi at	oт яхши югурди
فرَحة	sewindürdi anï	уни севинтирди
ابدأ الامر	Bašladï išni	ишни бошлади
ابطأني الامر	kečikdi išdä	ишда кечикди
اخطأ الطَريق	azdï yolnï	йўлни адашди
تضاربوا	uruštïlar	урушдилар
القزمه	mulāzamat qïldï	мулозамат қилди
انتقم منه	öčni aldï andïn	ундан ўч олди

Уй иши:

“Муқаддамату-л-адаб” қўлёзмаларининг фотонусхалари асосида сўзларнинг берилиш усулини кўриб чиқинг. Туркий сўзликдан мисоллар олиб транскрипцияга ўгиринг. Имкон бўлса, туркий сўзликни арабча ёки форсча эквивалентлари билан чоғиштириб кўринг. Луғат бўйича конспект тузинг.

Талабаларнинг билимини текшириш учун сўроқ ва топшириқлар:

Маҳмуд Замахшарийнинг “Муқаддамату-л-адаб” асари, унинг луғат қисми тўғрисида сўзлаб беринг.

Луғатнинг тузилиши, унинг принциплари тўғрисида билганларингизни сўзлаб беринг.
Луғатдан ўрин олган туркий сўзлик ва унинг туркий лексикография тарихидаги аҳамиятини айтинг.

Тўртинчи мавзу: “XIV-XV ЮЗЙИЛЛИКЛАРДА ТУРКИЙ ТИЛ БЎЙИЧА АРАБ ТИЛИДА ЯРАТИЛГАН ЛУҒАТЛАР ВА ГРАММАТИК АСАРЛАР”

Таянч тушунчалар: туркий тил бўйича араб тилида яратилган луғатлар.
Дарсни олиб бориш йўллари: маъруза, савол-жавоб. Маъруза баён, таҳлил, чоғиштирма-типологик усулда олиб борилади.
Дарсдан кўзланган мақсад ва вазифалар: Миср ва бошқа араб ўлкаларида туркий тилни ўрганиш бўйича тузилган луғатлар ва грамматик асарлар, уларнинг тузилиши тўғрисида билим бериш.
Кўрсатма ва тарқатма материаллар: луғат қўлёзмаларининг ксеронусхалари; асарларнинг нашрлари; топшириқ берилган варақлар; турли жадваллар, cлайдлар.
Дарсда қўллаш мумкин бўлган техник ускуналар: компьютер, расмни деворга туширувчи мослама, катта бичимли телеэкран, турли дисклар.
Э ъ т и б о р қ а р а т и л а д и г а н м а с а л а л а р:
Араб юртларида туркий тилни ўрганишнинг ижтимоий-сиёсий сабаблари.
Араб тилида туркий тилни ўрганиш бўйича тузилган луғат ва грамматик асарлар характеристикаси.
“Китоб-и мажму-и таржумон-и туркий ва ажамий ва муғалий” ва унинг тузилиш принциплари.
“Аттуҳфату-з-закийату филлуғатит туркийа” ва унинг тузилиш принциплари.

“Китоб-и мажму-и таржумон-и туркий ва ажамий ва муғалий”