Оқсилларнинг тузилиши ва хоссалари

Translyatsiya bosqichi

Gen bu – bir molekula oqsil sintezi uchun javob beradigan DNKdagi nukleotidlar ketma – ketligiga aytiladi.
Gen bu-?

Георгий Антонович Гамов

• 1954 yilida chop etilgan maqolasida ginetik kod haqidagi savolni ko’taradi va himoya qiladi.
• U 4 ta nukleodlar uchligi 64 ta turli xildagi kombinatsialarni hosil qilishini aytib o’tadi.

Ginetik kod va uning oqsil biosintezidagi vazifasini raqamlab chiqishgan.

• Ginetik kod va uning oqsil biosintezidagi vazifasini raqamlab chiqishgan.

Роберт Уильям Холли (США)
Хар Гобинд Корана (США)
Маршалл Уоррен Ниренберг (США)
Nobel mukofoti sovrindorlari

Genetik kod

• DNK 4 xil nukleotidlardan tashkil topgan bo’lib, har bir aminokislotani 3 ta (triplet) nukleotid kodlaydi. Bu 3 ta nukleotidlar tripleti aminokislota kodi, kodon yoki ginetik kod deyiladi.
• Jami 64 ta kod bo’lib, shundan 61 tasi 20 ta aminokislotani kodlaydi, qolgan 3 ta triplet terminator kodonlar (UGA, UAA, UAG) deb atalad.

Ginetik kod barcha tirik organizmlar uchun unversal hisoblanadi.

• Ginetik kod barcha tirik organizmlar uchun unversal hisoblanadi.
• Demak, u mikroarganizmlardan odamgach bir xildir.
• Bir aminokislotani 1 tadan 6 tagach kod kodlashi mumkin.

Aminokislotalar - oqsillarning struktur monomеrlari

Aminokislotalar – organik kislotalar bo’lib, ulardagi α – uglеrod atomidagi vodorod amino guruh /NH2 / ga almashgan, bular aminokislotalardir. Barcha aminokislotalarning tarkibida karboksil guruh /-COOH/ bilan bir qatorda amino guruh /- NH2/ lar mavjuddir. Aminokislotalarning umumiy formulasi quyidagicha:

OQSIL MOLЕKULASIDA AMINOKISLOTALARNING BOG’LANISHI

Translyatsiyadan keyingi o‘zgarishlar

Oqsil sintezi 5 bosqichda boradi:

• 1. Aminokislotalarning faollashuvi.
• 2. Initsiatsiya – sintezning boshlanishi.
• 3. Elongatsiya – polipeptid zanjirning uzayishi.
• 4. Terminatsiya – polipeptid zanjir sintezining tugallanishi.
• 5. O‘z-o‘zidan o‘ralish va protsessing.