194
Mehmonlar bo‘lsa, faqat kechaning sababchisi uchungina tilak bildiradilar. Agar
tilak uy egasiga aytilgan bo‘lsa, uy bekasi ham chiroyli izhorlardan qolib ketmasligi
lozim. Tilak aytilgan vaqtda dasturxon atrofidagilar uni izhor qilayotgan kishiga
nisbatan hurmatni ko‘rsatish uchun yemak jihozlarini likop chetiga qo‘yib, o‘zaro
suhbatlar va tanovulni to‘xtatib diqqat bilan tinglaydilar. Tilak uchun eng qulay vaqt
ovqatlar orasidagi tanaffusdir, chunki bu vaqtda odamlar ovqat yeyishdan to‘xtagan
bo‘ladi, ovqat sovumaydi va hammaning diqqati notiqda bo‘ladi.
Dasturxonga ovqat tortilayotgan va odamlar ishtaha bilan yeb turgan vaqtda so‘z
boshlamaslik kerak. Yaxshilab gapirilgan, jonli va qisqa tilak ziyofatni qizitib,
jonlantirib yuboradi. Nutqning qisqa va tushunarli bo‘lishi – asosiy shartdir.
Tantanali qabullarda odatda, erkaklar tilakni o‘rinlaridan turgan holda tinglaydilar,
ayollarni turishlari shart emas. Agar izhor qiluvchi tilakdan oldin bokal to‘ldirilgan
vinoni ko‘krakka qadar ko‘tarib olgan bo‘lsa, unda boshqa erkaklar ham xuddi shu
vaziyatda turadilar. Agar izhor qiluvchi tilakdan avval bokalni qo‘lga olmasa, unda
boshqa erkaklar ham tinglayotganlarida xuddi shu vaziyatni saqlaydilar, faqatgina
tilak nihoyasiga yetgandan so‘nggina, odatda tilak aytuvchi so‘zini tugatgach, bokalni
qo‘liga olganda, ular bokallarni qo‘llariga oladilar. O‘z nomiga aytilgan tilakning
egasi tilak bilan javob bermog‘i darkor.
Tilakda aytilgan maqtovlarni ayol kishi tabassum bilan qabul qilib, boshqalar
turgan bo‘lsalar ham o‘z joyida o‘tiraveradi. Bu paytda u qo‘lida vino to‘ldirilgan
bokalni, to izhor tugagunga qadar ushlab turadi. Aslida olganda, tilak aytilgan izhor
«egasi» hech qachon to boshqalar ichmagunlariga qadar ichimlikdan ichmaydi, aks
holda esa u o‘zi uchun o‘zi qadah ko‘tarib, nokamtarinlik qilgan bo‘ladi. Stol
qarshisida o‘tirgan ayol bilan tilak bildirgan kishi uning nigohini
«tutib olib»
qadahni
nomiga ko‘tarib bajaradi. U agar boshqalar turmasalar yoki bunga bir asos bo‘lmasa,
o‘rnidan turmaydi. Agar juftlik xoli o‘tirishgan bo‘lsalar, tilak sifatida erkak bir-ikki
og‘iz yarim hazil so‘zlar bilan, masalan,
«chiroyli ko‘zlaringiz uchun», «baxtli
daqiqalar uchun»
ichishga taklif qilish bilan kifoyalanadi. Evrupo davlatlarida
ba’zida tantanali tilaklardan keyin ichib bo‘lgan qadahni yerga urib sindiradilar.
Bizda esa biror narsani sinishi yaxshilik alomati deb hisoblanmaydi. Rasmiy
tushliklarda tanovul tugagunga qadar tilaklar aytilmaydi va ular tantanali nutqlar
oldidan aytiladi. Ilk tilakni soqiy aytadi, qolganlarini esa – uning ruxsati bilan izhor
qilishadi.
Do'stlaringiz bilan baham: