Termiz davlat
universiteti O'zbek
filologiyasi fakulteti
119-guruh talabasi
Sheraliyev O'rolning
O'zbekiston tarixi
fanidan tayyorlagan
TAQDIMOTI
O’rta Osiyo va Qozog’istonda milliy
davlat chegaralanishining o’tkazilishi va
uning oqibatlari
Reja:
1. Milliy chegaralanish siyosati va Turkiston o’lkasining
parchalanishi.
2. Yangi tashkil topgan respublikalarning ijtimoiy iqtisodiy
va siyosiy hayoti.
3. O’zbekiston SSR ning tashkil toishi
.
«Yagona Turkiston g’oyasi»
1920-yil yanvarida bo’lib o’tgan Turkiston Kompartiyasining V
o’lka konferentsiyasida Turkiston ASSR MIQ raisi T. Risqulov
so’zga chiqib:
Turkiy xalqlardan iborat
TurkistonASSRni
•
Turk Respublikasi
,
Respublikasi
,Turkiston
Kompartiyasini
•
Turk kompartiyasi
,
Bu takliflar konferentsiyada, shuningdek,
o’lka ijtimoiy-siyosiy hayotida, RKP(b)
Markazqo’mi, uning Siyosiy byurosi, sovet
hokimiyati doiralarida turli bahslarga
sabab bo’ladi. T.Risqulov takliflari
millatchilik, og’machilik ruhidagi qarashlar
deb baholandi
O’rta Osiyoni milliy hududiy chegaralanishga
qadar bo’lgan xaritasi 1922 yil
Tarixan tarkib topgan uchta davlatni tugatib turib, ularning
o‘rniga yangi davlatlar tuzish fikri o’lka va markazning
rahbar xodimlaridan chiqdi. 1920 yilning boshlaridayoq TSR
ni bo’lib tashlash va milliy til belgisiga qarab muxtor
(avtonom ) respublikalar tuzish masalasi qo’yilgan edi. Bu
g’oya Turkkomissiya arhbari Ya.Rudzutak tashabbusi bilan
1920-yilning 15-yanvarda qabul qilingan tezislarida aytiladi.
Bu tezislar iyun oyida RKP(B) MK ning “ Partiyaning
Turkistondagi vazifalari haqida” degan qarori loyihasiga
kiritildi.bu taklifni V.I. Lenin qo’llab-quvvatladi. Loyihaga o’z
mulohazalarida u Turkistonning << O’zbekiya, Qirg’iziya,
Turkmaniya>> ga bo’lingan xaritasini tuzish zarur deb
ko’rsatdi. V.I.Lenin birmuncha keyinroq o’zi oldindan boshqa
bir loyihada o’z nuqta’i nazarini o’zgartitib: <(ya’ni Turkistonni) uch qismga bo’lish oldindan hal qilib
qo’yilmasin>>, deb uqtirdi.
Shu boisdan «Turkiston masalasi» bir
necha bor Markazda, RKP(b) Markaziy
Qo’mitasi Siyosiy byurosining 1920 yil
mart-iyun oylaridagi majlislarida
muhokama qilindi, mazlum xalqlar
«dohiysi» va «najotkori» Lenin, bu
masalani 1920 yil 29 iyulida ko’rgan
RKP(b) Markazqo’mi Siyosiy byurosi
turkistonlik delegatsiya
iltimosnomasiga ijobiiy baho bermadi.
Buning aksicha, Sovet
hukumati va partiya
rahbariyati o’lkadagi
vaziyatni tezlikda
bartaraf etish uchun
shoshilinch tarzda
«RKP(b)ning
Turkistondagi asosiy
vazifalari to’g’risida»
degan nom ostida bir
necha qarorlar qabul
qildi.
Jumladan, o’lka hayoti ustidan
nazoratni kuchaytirish, sovet
hokimiyati ne gizlarini
mustahkamlashga qaratilgan
«Turkistonda hokimiyatni tashkil
etish to’g’risida» maxsus qaror
qabul qilindi.
Do'stlaringiz bilan baham: |