O’rta maxsus kasb-hunar ta’limi markazi

Radioteleskoplar

Asrimizning 30-yillarida ko’plab osmon jismlari, jumladan gaz-chang tumanliklar radiodiapazonda nurlanishlari ma’lum bo’ldi. Natijada ularni qayd qilish maqsadida turli ko’rinishdagi radioteleskoplar qurila boshladi.

Ko’pchilik quvvatli radioteleskoplarning antennalari oddiy reflektorga o’xshaydi (54 va 55 rasmlar). Faqat bunda teleskopning botiq sferik ko’zgusi metaldan yasalib, manbadan kelayotgan ko’pincha juda yirik, diametri o’nlarcha metr keladigan qilib quriladi.

Radioteleskopning fokusida yig’ilgan to’lqin, maxsus to’lqin uzatgichlar yordamida kuchaytirgichga uzatilib, unda kuchaytiriladi va so’ngra kuchaytirilgan radiosignallar radioapparaturalarda yozma qayd qilinadi.

Ayni paytda planetamizda o’tasezgir radioteleskoplar ishlaydi. Kuzgusining diametri 65 m (Avstraliya), 76 m (Angliya), 100 m (Germaniya), 300 m (AQSh) va 600 m (Rossiya) keladigan radioteleskoplar Koinotning tabiiy radiostansiyalaridan astronomlarga “axborot” beradilar.

O’zbekiston xududida Jizzax viloyatining Zomin tumanida, tog’ etagining Supa degan joyida, metall ko’zgusining diametri 70 metr keladigan yirik radioteleskop jadal sur’atlarda qurilmoqda.

Bu teleskoplar Koinotning “radiobashara”sini ko’rishga imkon beradi (56-rasm).