O‘rтa maxsus, kasb-hunar тa’limi markazi

Fonologiya uchun faqat bir tovushni ikkinchi tovushga taqqos­langanda ularni bir-biridan farqlash uchun xizmat qiladigan belgi­larigina ahamiyatli bo‘ladi.

Bizning bilish faoliyatimizning asosini qiyoslash tashkil etadi. Bilish jarayonimizda yangi bilayotgan narsamizni oldin bilgan narsaga qiyos­lay­miz, zidlaymiz va ular o‘rtasidagi o‘xshash va farqli tomonlarni topishga hara­kat qilamiz. Shuning uchun bilish faoliyatida zidlashlarning ahamiyati katta.

Faraz qilingki, oldingizda ikkita egizak bola. Ular bir-biriga nihoyatda o‘xshash. Faqat bittasining chap yuzida kichkina xoli bor. Ana shu xol ikkisini bir-biridan farqlovchi belgi sanaladi. Qolgan belgilari esa har ikkisida bir xil. Bu ikki boladan birining ismi Hasan, ikkinchisiniki esa Husan. Qarangki, ismlarning tovush tarkibi ham bir-biriga naqadar o‘xshash. Faqat birinchi bo‘g‘in unlisi bittasida a, ikkinchisida u ekanligi bilan farqlanadi. Demak, yuqoridagi ikki so‘z birinchi bo‘g‘indagi unlilar bilan bir-biridan farq qiladi. Qolgan tovushlar esa har ikkisida bir xil. Zidlanayotgan ikki birlikni bir-biridan farqlash uchun xizmat qiladigan belgilar farqlovchi belgilar, ularning har ikkisida takrorlanadigan, ikkisi uchun ham umumiy bo‘lgan belgilar birlashtiruvchi belgilar sanaladi.
Masalan, t va d tovushlarini olaylik. Birinchi tovush til oldilik, port­lov­chilik, jarangsizlik belgilariga, ikkinchisi esa til oldilik, portlovchilik, jaranglilik belgilariga ega. Bu ikki tovushning yuqoridagi belgilarini bir-biriga qiyoslasak, dastlabki ikki belgi (til oldilik, portlovchilik belgilari), har ikki­sida takrorlanadi. Uchinchi belgi (jarangli-jarangsizlik belgisi) bilan esa ular bir-biridan farqlanadi. Shunga ko‘ra, birinchi va ikkinchi belgilar ular o‘rta­sidagi birlashtiruvchi belgilar, uchinchi belgi esa farqlovchi belgi hisob­lanadi.
Fonemalarni belgilashda yaqin, o‘zaro o‘xshash tovushlarni bir-biriga zidlash va ular o‘rtasidagi farqlovchi va birlashtiruvchi belgilarni aniqlash katta ahamiyatga ega bo‘ladi.