O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi à. Rafiqov, H. Vahobov, A. Qayumov, Sh. Azimov amaliy geografiya

Suv omborlari loyihalarini asoslash.
Suv omborlari o‘ziga xos
murakkab inshoot. Ularni faqat relyef jihatdan qulay bo‘lgan joy-
lardagina qurish samaralidir.
Suv omborlarining tog‘ vodiylari va etaklarida qurilishi har
jihatdan foydalidir, chunki suv ortiqcha bug‘lanishga sarflanmaydi,
106
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

suvning sizib o‘tishi ancha kam bo‘ladi. Eng muhimi, suv kanal-
larga o‘zi oqar holda taqsimlanadi. Bu mintaqada suv har doim
toza, sho‘rlanmagan bo‘ladi.
Tog‘ daryosi va soylarda suv omborlarini qurish ancha yengil-
roq kechadi, chunki vodiyda o‘zan baland to‘g‘on bilan to‘sil-
ganidan so‘ng uning orqasida katta hajmda suv to‘planadi. Chor-
bog‘, Ohangaron, Janubiy Surxon va boshqa suv omborlari shu
usulda qurilgan. Bu usuldagi qurilish katta mablag‘ talab qilmaydi.
Avvalo, suv ombori qurilishi mumkin bo‘lgan eng qulay joylarni
tanlash, to‘g‘on ko‘tariladigan joyning muhandis-geografik xusu-
siyatlari barcha talablarga javob berishini ta’minlash lozim. Quri-
lish amalga oshiriladigan joyda istiqomat qiladigan aholi soni ko‘p
bo‘lmasligiga, sug‘orishga yaroqli yerlar suv ostida qolmasligiga,
tabiatning so‘lim go‘shalari buzilmasligiga ahamiyat beriladi.
Tog‘ vodiylarida yirik (hajmi 1,5—2 kub km) suv omborlari
qurilganidan ko‘ra kichikroq (0,3—0,4 kub km va undan kam)
hajmdagilari loyihalangani ma’qulroq. Chunki kuchli yer silkinishi
bo‘ladigan tog‘li o‘lkalarda juda katta suv havzalarini qurish ancha
xavfli.