O‘rta asrlarda xristianlik Dinning Yevropada tarqalishi

SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI TARIX FAKULTETI 407-GURUH TALABASI UMUROV XALILNING OCHIQ DASRI

O‘rta asrlarda xristianlik

Dinning Yevropada tarqalishi.

Xristian dini IV asrdan german qabilalari orasida ham tarqala boshlaydi. V asrning oxirida Franklar qiroli Xlodvig xristianlikni qabul qiladi.

Angliya va Irlandiya monastirlaridan yetishib chiqqan serg‘ayrat rohiblar Yevropaning eng chekka joylariga ham borib, aholini xristianlikka o‘tkazadilar.

Cherkovning bo‘linishi.

Rim imperiyasining G‘arbiy va
Sharqiy Rimga bo‘linishi cherkovni ham ajralishiga olib keldi.

Frank qiroli ko‘magida 756-yilda Italiyada Rim papalari davlati – Papa viloyati tashkil topadi.

Vizantiya cherkovi esa avvaldan davlatga bo‘ysunuvchi, Konstantinopol patriarxi boshqaradigan diniy tashkilotga aylanadi.

Cherkov va davlat.

Yevropada V asrda boshlangan yer egaligi munosabatlariga o‘tish jarayonidan cherkov ham
chetda qolmaydi.

Yevropada cherkov davlatning muhim tashkilotiga aylanib, uning siyosiy va iqtisodiy faoliyatiga aralashgan, sud vazifasini ham bajargan.

Innokentiy III (1198–1216) papaligi davrida katolik cherkovi o‘z qudrati cho‘qqisiga erishadi.

Innokentiy III

Yevropada monastirlar IV asrda tashkil etilgan.

Rohiblar toat-ibodatdan bo‘sh paytlarida xattotlik bilan shug‘ullanganlar.

Dahriylarga qarshi kurash.

Cherkov va uning ta’limotiga qarshi kishilar yeretiklar (yunoncha, «dahriylar»)
deb nomlangan.

Bunday kishilar cherkovning boyliklari, hashamatli udum marosimlariga qarshi chiqib, soda cherkov g‘oyasi tarafdorlari bo‘lishgan.

Xristian cherkovi dushmanlarini izlab topish va jazolash bilan shug‘ullangan inkvizitsiya papa Grigoriy IX (1227–1241) davrida o‘z qudratining cho‘qqisiga erishgan.

Inkvizitsiya faoliyati Ispaniyada, ayniqsa, keng tus oladi.

Autodafe
Unda mahkum etilganlarni gulxanda yondirish «autodafe» (portugalcha, e’tiqod yoki din ishi) ham qo‘llaniladi.

Savol va topshiriqlar

1. Yevropada xristian dini qachon tan olinib tarqala boshlagan?

2. Katolik va pravoslav cherkovlarining paydo

bo‘lish sabablarini ko‘rsating.

3. O‘rta asrlarda cherkov qanday o‘rin tutgan?

4. Indulgensiya savdosini qanday tushundingiz?

5. Inkvizitsiya nima va u kimga xizmat qilgan?