Oro davlat universiteti yoqub saidov

O’ZBEK SHEVALARINING O’RGANILISHI TARIXI

E‘ t i b o r q a r a t i l a d i g a n m a s a l a l a r:

• 
  XX asirning boshlarida o`zbek shevalarining o`rganilish holati;
  
• 
  Shevashunoslikning o`tkan asr 60-90-yillardagi revojlanishi;
  
• 
  Shevashunoslik fanining istiqloldan keyingi davrdagi taraqqiyoti.
  

Tayanch tushunchalar: tasnif, «Chiatoy gurungi», sheva, xususiyat.

O’zbek xalq shevalarini o’rganishga qiziqish va uning tasnifi masalalari XIX asrning oxirlariga kelib, ancha kengaya bordi. XX asrning 20-30-yillarida esa bu ishlar ancha kuchaydi. O’zbek shevalarini tekshirishda va o’zbek shevashunosligining lingvistik fan sifatida tashkil topishida «Chiatoy gurungi», E.D.Polivanov, G`ozi Olim Yunusov, K.K.Yudaxin, A.K.Borovkov, V.V.Reshetov, U.Tursunov, Sh.Shoabdurahmonov, F.Abdullayev, A.Aliyev, M.Mirzayev kabi olimlarning xizmatlari katta bo’ldi.

Fitrat tomonidan tashkil etilgan «Chiatoy gurungi» (guruh, to’garak 1918-1929) madaniy tashkilot bo’lib, u til, imlo va alifbo masalalari bilan shug`ullangan. O’zbek shevalarini o’rganishda bu guruh o’z davrida ancha faollik ko’rsatgan.