O'rmon va uning ekologik muvozanatini saqlovchi biosferaning zaruriy komponentlari. Ekologik muvozanat

O'RMON VA UNING EKOLOGIK MUVOZANATINI SAQLOVCHI BIOSFERANING ZARURIY KOMPONENTLARI.
Ekologik muvozanat — inson, oʻsimlik va hayvonlar uchun zarur boʻlgan tabiiy sharoitlar muvozanati. Maʼlumki, tabiat komponentlari birbirlari bilan uzviy bogʻlangan, doim oʻzaro aloqada va taʼsirdadir. Ular komponentlar oʻrtasida muttasil ravishda roʻy berib turadigan modda va energiya almashinuvi oqibatida hosil boʻladi va tabiatning bir butunligini taʼminlaydi. Tabiat komponentlari oʻrtasidagi bunday oʻzaro taʼsir va aloqalar uzoq geologik davrlar mobaynida rivojlanib, turli joylarda turli ekosistemalarni shakllanishiga olib kelgan. Ekosistemalarda modda va energiyaning kirib kelishi bilan chiqib ketishi oʻrtasida dinamik tenglik (balans) yuzaga kelgan. Bunday tenglik yoki muvozanat ekosistemani sifat jihatdan maʼlum bir holatda uzoq muddat mavjud boʻlib turishini taʼminlaydi.
Ekologik muvozanat 2 xil boʻlishi mumkin: komponentlararo Ekologik muvozanat — ekosistema komponentlari oʻrtasidagi tenglikka asoslanadi; hududiy Ekologik muvozanat — biror hududda intensiv va ekstensiv tarzda foydalaniladigan joylarning ayrim nisbatlari asosida yuzaga kelib, shu hududning Ekologik muvozanatning buzilmasligini taʼminlaydi.
ekologik muvozanat U ekotizimdagi ekologik jamoalarda kuzatiladigan holat sifatida ta'riflanadi, unda turlarning tarkibi va ko'pligi uzoq vaqt davomida nisbatan barqaror bo'lib turadi.
Tabiiy muvozanat g'oyasi ko'plab falsafiy tizimlar va dinlarning bir qismidir. Gaia gipotezasini qo'llab-quvvatlovchilar bor, unga ko'ra biosfera global ekologik muvozanatni superorganizm sifatida muvofiqlashtiruvchi tizim sifatida ishlaydi.
Ekologik muvozanat tushunchasi keng jamoatchilikda ko'plab ekologik munosabatlarni qo'llab-quvvatlaydi. Ekologlar bioxilma-xillikni saqlash, barqaror rivojlanish va atrof-muhit sifati nuqtai nazaridan o'ylashni afzal ko'rishadi.
Tabiatda aniq ekologik muvozanat mavjud yoki ko'rinadigan barqaror ekotizimlar juda ko'p. Shuning uchun ular ilmiy va ommabop adabiyotlarda muhim o'rin egallaydi. Shu bilan birga, tarixiy jihatdan kamroq e'tibor berilgan beqaror ekotizimlar mavjud.