Оrganizmlarning asоsiy yashash muhitlari

Yer kurrasidagi o'simliklar suv bilan ta'minlanish darajasiga qarab quyidagi guruhlarga bo'linadi:
1. Gidotofitlar - suvda hayot kechiruvchi o'simliklar. Barcha turdagi suvo'tlari shu gruppaga mansubdir.
2. Gidrofitlar - o'simlik tanasining yuqori qismi suvdan tashqarida, quyi qismi esa suvda o'sadi. Bu gruppaga sagittariya, suv nilufari kabi suvda hayot echiruvchi gulli o'simliklar kiradi (21- rasm).
3. Gigrofitlar - sernam muhitda o'suvchi o'simliklar. Botqoq sharoitida o'suvchi o'simliklarga gigrofitlar deb yuritiladi.
4. Mezofitlar - nami etarli darajada yoki eng qulay holatida bo'ladigan erlarda o'suvchi o'simliklar. Bunday o'simliklar, asosan o'rmon va o'tloqi erlarda o'sadi.
5. Kserofitlar - o'suv davri davomida suv tanqisligiga uchrab turadigan va mahsus organlari yordamida noqulay sharoitlarga bardosh beradigan (qizilcha, saksovul, yantoq, chalov, shuvoq) cho'lda o'suvchi o'simliklarO'simliklarning qurg’oqchilikka moslanish hususiyatlarini e'tiborga olib ularni quyidagi ekologik guruhlarga ajratish mumkin:
1.Kserofill boshoqlilar va iloqlar. Bu gruppaga mansub o'simliklarning bargi ingichka va dag’al bo'lib, naycha hosil qilgan. Ildiz sistemasi esa cheksiz popuksimon ildiz ipchalaridan tashkil topgan. Epidermis deb atalgan barg usti pardasi hujayralari kuchli taraqqiy etgan. Cho'lda va dashtda o'suvchi boshoqdoshlar va ilokdoshlar shu oilaning vakillari hisoblanadi.
2. Sertuk kserofitlar. Bu tip vakillari ancha quruq muhitda o'sib, barglarining ikki tomoni qalin tuk bilan qoplangan. Ularning poyasi, barg bandi va gul oldi barglari ham (sigirquyruq) tuk bilan qoplangan bo'ladi. 3. Barg plastinkasi kichraygan yoki bargsiz kserofit daraht va butalar. O'rta Osiyo cho'llarida keng tarqalgan saksovul, juzg’un, qizilcha (efedra), singiren kabilar bu guruh vakillariga misol bo'la oladi. Ularda fotosintez hodisasi asosan novdalarida kechadi.
4. Bargi doimo yashil kserofitlar. Bu ekologik gruppaga kiradigan o'simliklarning barglari qalin va yaltirok, bo'lib, bir necha epidermik qavatdan tashkil topgan. Barg og’izchalari juda chuqur joylashgan va uzunchoq hujayralardan tashkil topgan, to'qimalari yahshi rivojlangan. Bularga misol tari?asida sambitgul (oleandr) va po'kakli eman darahtini keltirish mumkin.
5. Dag’al bargli ikki pallali kserofitlar. Bu gruppa vakillarining poyasi va barglarida mehanik to'qimalar kuchli rivojlanganligi sababli, ular juda dag’al, hatto tikanli bo'ladi. Shu tip o'simliklarga murakkab guldoshlar va soyabonguldoshlar oilasining ko'pgina vakillarini kiritish mumkin. Masalan, qo'ytikan va ko'ktikan shular jumlasidandir.
6. Kompos kserofitlar.Bu ekologik gruppaga quyosh nuriga nisbatan o'z barglarining joylashishini o'zgartirib turuvchi o'siliklar kiradi. Bunga latuk (lactuea serriob) yoki komposo't deb ataluvchi o'simliklar misol bo'ladi.7. Sukkulentlar. Bu o'simliklarning bargi semizak (sedum) yoki poyasi (kaktuslar, ba'zi sutlamalar) etli bo'lib, ular deyarli toshloq-qumli cho'llarda o'sadi. Ildiz sistemasi tupro?ning juda yuza qismida joylashgan. Ulardagi bargog’izchalar kechasi ochiq, kunduzi esa yopiq bo'ladi. Shuning uchun bu o'simliklarda suvni bug’latish jarayoni faqat kechasi yuz beradi.
8. Ildiz sistemasi joylashgan kserofitlar (23- rasm). Bunday o'simliklarning ildiz sistemasi tuproqqa 15-20 metr, hatto undan ham chuqurroq kiradi (yantok va saksovul).
Dasht, cho'l va qurg’oqchil mintaqalarda yuqorida qayd qilingan kserofit o'simliklardan tash?ari yana efemer va efemeroid o'simliklar deb yuritiladigan turlar ham o'sadi.